Fot. fot. ze zbiorów Tomasza Kowalskiego Winnica otaczała kaplicę przy al. Słowackiego
Początki zielonogórskiego winiarstwa giną w pomroce dziejów. My przeniesiemy się w czasy współczesne. Czyli do roku 1807.
Wtedy kartograf Reichel sporządził plan miasta. Jeszcze po wojnie można było go oglądać w muzeum. Później jednak dokument zaginął i zachowały się jedynie niewyraźne fotografie.
- Wiemy jednak gdzie dokładnie znajdowały się winnice - mówi Zbigniew Bujkiewicz z Archiwum Państwowego w Starym Kisielinie. - Otaczały one miasto ze wszystkich stron. Praktycznie były wszędzie. To był złoty czas zielonogórskich winnic. Od połowy XVIII wieku ich obszar wciąż się zwiększał.
Bunt piwowarów
Mimo sporego oporu konkurencji. Zaniepokojeni piwowarzy usiłowali ograniczyć rozwój winnic. W 1728 r. zdołali nawet doprowadzić do formalnego zakazu zakładania nowych plantacji. Dwa lata później rajcy pisali: "Ustanowiono na dobro tutejszego związku piwowarów, że w przyszłości żadne nowe winnice nie będą zakładane, a także te, które zostały założone poprzednio wbrew zakazowi, zostaną zniszczone, i że tego należy surowo przestrzegać, co na piśmie do wiadomości podajemy".
Pomogło? Nie! Winiarze okazali się mocniejsi od piwowarów. Szczególnie korzystna był końcówka XVIII wieku kiedy osiągnięto bardzo dobre zbiory a w mieście świetnie rozwijało się sukiennictwo. - Stąd też w 1800 r. ogólny obszar winnic w Zielonej Górze wynosił 2.800 mórg magdeburskich, czyli 715 hektarów. Tak dokładne dane mamy dzięki zapiskom burmistrza Bergmüllera - tłumaczy Z. Bujkiewicz. - Ten stan utrzymał się do początków XX wieku. Nie mamy dokładnych danych z tego okresu. Wiemy, że w całym powiecie było 1.400-1.500 hektarów winnic. To było duże centrum winiarskie z dziesiątkami małych winiarni i z kilkoma dużymi firmami znanymi w całych Niemczech.
Według Hugo Schmidta, autora monumentalnej historii miasta, w 1850 r. w mieście było 726 właścicieli winnic. Podczas obchodzonej wtedy rocznicy 700-lecia winiarstwa w mieście bawiło się 1.300 winogrodników. To tak jakby dzisiaj winiarstwem w Zielonej Górze zajmowało się 15 tys. ludzi.
Zły XX wiek
Upadek zielonogórskich winnic rozpoczął się na początku XX wieku. Bardziej opłacało się pracować w fabrykach niż na winnicach. Nieliczne winnice przetrwały II wojnę światową. Gwałtowny rozwój miasta wymusił ich likwidację, a marnej jakości wina nie wytrzymały ostrej konkurencji w latach 90. Dziś zielonogórscy winiarze próbują wrócić do dawnych tradycji.
Tekst pochodzi z sierpnia 2007 r.
POLSKA TOSKANIA - zobacz film i przewodnik interaktywny po lubuskiej krainie wina i wrażeń.
Poznaj z nami polską Toskanię! Zabierzemy Cię w podróż pięcioma szlakami: pasji, cierpliwości, spełnienia, dumy i tradycji.
