Zmiany klimatu już następują. Płonie Biebrzański Park Narodowy, a Wielkopolsce grozi susza. Każdy z nas może zrobić coś, aby temu zaradzić
22 kwietnia przypada światowy Dzień Ziemi. W tym roku obchodzony jest pod hasłem: „Działania na rzecz ochrony klimatu". Te są konieczne, gdy stoimy w obliczu postępujących zmian klimatycznych i kolejny rok zmagamy się z ekstremalną, coraz dotkliwiej odczuwalną suszą. Wielkopolska to najbardziej suchy region naszego kraju.
Dzień Ziemi przypomina o problemach, z którymi nasza planeta musi się zmagać. W tym roku dobitnie. Od kilku dni płonie Biebrzański Park Narodowy - największy, uznawany za najbardziej mokry park w Polsce o charakterze bagiennym. Wśród przyczyn pożaru, oprócz suszy, wymienia się także działalność człowieka - wypalenie traw.
Zobacz: Biebrzański Park Narodowy płonie. Pożar i dym widoczne z kilkunastu kilometrów
- Wypalanie łąk jest niebezpieczne, jak każdy inny pożar. Może nie jest to osiedle mieszkalne dla ludzi, ale to dom dla wielu gatunków zwierząt i roślin. Podpalanie łąki po to, by ona na kolejny rok wybujała i była piękniejsza, jest bardzo prymitywnym podejściem. Ściąga to na nas kolejne problemy, czego efekty widać dziś nad bagnami biebrzańskimi. Oby udało się ten pożar jak najszybciej ugasić, bo inaczej doprowadzi to do ogromnej degradacji tego środowiska. Regeneracja takiego ekosystemu może trwać rok, może kilka lat – mówi Łukasz Ławrysz, kierownik zespołu edukacji, turystyki i rekreacji w Zespole Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego.
#BiebrzańskiParkNarodowy płonie od czterech dni. Pożar jest ogromny, strażacy potrzebują sprzętu i paliwa, by móc z nim walczyć. A sprzęt i paliwo kosztują.
— ClientEarth Polska (@ClientEarth_PL) April 22, 2020
Jeżeli możecie, wesprzyjcie zbiórkę BPN. W #DzieńZiemi wszycy możemy pomóc w ratowaniu jej małego, pięknego kawałeczka. pic.twitter.com/PrTH2z5HGZ
W lasach i parkach susza. Pożary wzniecają ludzie
Nie tylko Biebrzański Park Narodowy czy Wielkopolskie Parki Krajobrazowe, ale cały świat boryka się z problemem braku wody.
- Brak wody powoduje, że wszystko jest przesuszone, ściółka w lesie czy łąki. Pola, które stoją odłogiem, często są podpalane, także nieświadomie przez ludzi, którzy śmiecą. Butelka w lesie, przyczyna leśnego pożaru, o której słyszymy już w podstawówce, to nie fikcja, ale fakt. A mimo to, wciąż nie jesteśmy świadomi tego, że nasze małe, drobne błędy mogą wpłynąć na całokształt środowiska
– zauważa Łukasz Ławrysz.
Wielkopolska to jeden z najbardziej suchych regionów naszego kraju. Coraz większy deficyt wody odnotowujemy w znanych nam dobrze rzekach i kanałach, które sami osuszamy przez np. czerpanie wody do upraw. - A wystarczyłoby, aby na pola wróciły zadzrzewienia, które niegdyś charakterystycznymi liniami wierzb, lip czy topól przecinały uprawy, podnosząc retencję wody i podkreślały ten tradycyjny wielkopolski krajobraz rolniczy. Dziś, niestety, coraz częściej widzimy, gdzie te śródpolne linie drzew są usuwane. Patrzę na to ze smutkiem – mówi Ławrysz.
Susza to nie bajka. Łąki nad Wartą wyschły
Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego składa się z 14 parków o łącznej powierzchni ponad 181 tys. ha. Każdy z naszych parków jest inny.
- Na przykład Nadwarciański Park Krajobrazowy chroni unikalny krajobraz doliny Warty, Park Krajobrazowy Imienia gen. Dezyderego Chłapowskiego nierozerwalnie łączy się z krajobrazem rolniczym. Jednak w każdym z nich widać zmiany spowodowane zmianami klimatycznymi i suszą. Prosty, samodzielny monitoring wody w rzekach czy stawach podczas spaceru mógłby nam już teraz uświadomić, z jakimi problemami mamy do czynienia. I to nie są bajki. Łąki nad Wartą nie tak dawno temu w wielu miejscach regularnie zalewane, dziś o tej samej porze roku stoją nietknięte wodą – mówi Ławrysz.
Dla przedstawiciela ZPKWW Dzień Ziemi to idealny moment, by przypomnieć mieszkańcom, z jakimi problemami mamy do czynienia i jak może się ta sytuacja odbić na naszym codziennym życiu.
- Dopóki nie zauważymy, że wody brakuje w naszych kranach, wiele osób nie będzie zdawało sobie sprawy, przed jakimi problemami dziś stoimy. Najważniejsza jest więc edukacja. Mieszkając w sąsiedzie parku krajobrazowego można podjąć działania, których celem jest ochrona krajobrazu, tych wartości przyrodniczych i historycznych. Razem łatwiej będzie nam walczyć z suszą i zahamować zmianę klimatu, która jest tuż za nami – mówi Łukasz Ławrysz.
Walka z suszą - sadzenie drzew, niepodlewanie trawników i niekoszenie traw
Jakie to mogą być działania? - To np. przywracanie zadrzewień śródpolnych. Rolnicy niestety dość często zapominają o tym, że w cieniu woda wysycha wolniej i pod drzewem tej wody zbiera się więcej, przez co uprawy rolne mogą być obfitsze. Od lat prowadzimy działania związane z odtwarzaniem takich zadrzewień. To mogą być symboliczne drzewa, jak wierzby.
Ogłowione wierzby kruche są chyba symbolem wielkopolskich krajobrazów. Daje nam wiele korzyści. Swego czasu korzystano z niej jak z regularnego magazynu opału, ale to z przyrodniczego punktu widzenia wierzba jest bardzo przydatna. Jest świetną niszą ekologiczną dla ogromnej liczby gatunków zwierząt: owadów i ptaków i drobnych ssaków. Na przykład dudek lubi zakładać gniazda w jej dziuplach – opowiada przedstawiciel ZPKWW.
A co mogą robić miastowi?
- Na własnym podwórku, działce możemy np. przestać podlewać trawniki. To naprawdę nie jest rzecz, która jest w tym czasie priorytetem, a zasoby wody pitnej zmniejszają się drastycznie z roku na rok
- odpowiada Łukasz Ławrysz i kontynuuje: - Możemy też nie kosić trawników. Masa różnych owadów, np. pszczół, które mają także trudny okres, żeruje na roślinach, które zakwitną na niekoszonym, trochę "zapuszczonym" trawniku. Sadźmy też drzewa! To chyba najlepsze, co możemy zrobić samodzielnie. Cały rok regularnie możemy wykonywać małe kroczki, by naszą rodzimą przyrodę ochronić, niech podwórko stanie się naszym osobistym parkiem krajobrazowym – odpowiada Łukasz Ławrysz.
Polecamy: