Człowiekowi, który od trzydziestu lat funkcjonuje na medialnym rynku wydawać się może, że już wszystkie próby nacisków widział. A tu nagle, po serii krytykujących zaniechania urzędu tekstach, urząd ten postanawia, nie próbując zachować jakichkolwiek pozorów, doprowadzić do usunięcia z redakcji tych tekstów autora. Witamy w Lubuskiem, województwie, którym Platforma rządzi nieprzerwanie od 2006 roku.
1. Mogą mi Państwo wierzyć bądź nie, ale sporo w swoim życiu widziałem. Byłem w redakcji „Wprost”, kiedy w czerwcu 2014 roku weszli tam funkcjonariusze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Szarpanina przed kamerami wyglądała idiotycznie. Miesiąc później, na imprezie u ambasadora amerykańskiego, rozmawiałem z nieszczęsnym prokuratorem generalnym Seremetem. Powiedziałem mu, że skoro przyjechałem do redakcji „Wprost”, żeby solidarnie z innymi dziennikarzami utrudniać działania służb, to ktoś mi zarzut w związku z tym utrudnianiem powinien postawić. Przyznał mi rację. Ale jakoś nikt mnie na prokuraturę nie wzywał.
Później, pod koniec roku, chodziłem na proces Bogu ducha winnych reporterów TV Republika i Polskiej Agencji Prasowej, których policja wygarnęła z grupy dziennikarzy relacjonujących awanturę w PKW, godzinami trzymała na dołku, by na koniec postawić im przed sądem idiotyczny zarzut: naruszenia miru domowego. Sędzia Mrozek, po wysłuchaniu plączących się w zeznaniach policjantów, leśnych dziadków z PKW i przedstawicieli Kancelarii Prezydenta, stając na głowie, by problem rozwiązać, uniewinnił oskarżonych, tłumacząc, że doszło do pomyłki.
Wcześniej, w 2012 roku stałem przed redakcją „Rzeczpospolitej”, gdy po słynnym spotkaniu koło śmietnika, za artykuł „Trotyl na wraku tupolewa”,w którym, jak się później okazało, ani jedno słowo nie było nieprawdą, dokonano czystki w redakcji.
Później, kiedy funkcjonowałem na styku polityki i mediów, też widziałem różne rzeczy, ale czegoś takiego, jak to, co się teraz – excusez le mot – odwala w lubuskim województwie, muszę przyznać, nie widziałem.
2. Jakiś czas temu zaprosiliśmy do współpracy Roberta Bagińskiego. Gorzowskiego blogera. Postać mocno kontrowersyjną. Zrobiliśmy to z pełną świadomością tych kontrowersji. Z jednej strony chodziło o poszerzenie spektrum prezentowanych na naszych łamach poglądów, z drugiej – pozyskanie dobrego autora. Jego język jest dla mnie trochę może zbyt barokowy, ale w Lubuskiem trudno o lepsze pióro. Bagiński ma do tego coś, na czym zależy chyba każdej gazecie – wiedzę. Przez dekady funkcjonował na marginesie lubuskiej polityki i chyba wszystko, czego był świadkiem, zapamiętał. No i jeszcze jedno. W 2019 roku Urząd Marszałkowski nagrodził go... „za bezkompromisowe punktowanie mankamentów lokalnej polityki”.
Decyzja nasza zaowocowała sygnałami niezadowolenia kilku przedstawicieli prawej strony lubuskiej polityki. Te sygnały wzięliśmy – jak Jagiełło nagie miecze – za dobrą wróżbę. Jedną rzecz muszę wyraźnie zaznaczyć – żaden tych sygnalizujących nie przekroczył granicy pomiędzy sygnalizowaniem niezadowolenia, a próbą wywierania nacisku. (Zresztą niech by tylko który spróbował.)
Bagiński zaczął publikować. Teksty – jeżeli się nie ma uczulenia na barokowość języka – całkiem niezłe. Rozchodzące się ze sporym echem. Czyli dokładnie takie, jakie miały być.
3. Od roku wgryzam się w lubuską politykę. I od roku narasta we mnie wrażenie, że nasz samorząd wojewódzki jest jak polski rząd przed wyborami w 2015 roku. Mamy tu nawet swoją Ewę Kopacz. Taką Ewę Kopacz, tylko bardziej. Mamy przedziwną siatkę powiązań, interesów, zależności. Siatkę zdecydowanie ponadpartyjną. Przez jedenaście lat ten układ funkcjonował praktycznie bez żadnej medialnej kontroli. Sytuacja zmieniła się po przejęciu „Lubuskiej” przez Orlen. Znaczące jest, że większość dziennikarzy, którzy z niej odeszli, obawiając się ponoć politycznych nacisków, odnalazła się szybko jako urzędnicy w marszałkowskim Lubuskim Centrum Informacyjnym. Większość dziennikarzy regionalnych mediów wciąż zachowuje wstrzemięźliwość w rozliczaniu wojewódzkiego samorządu, mówiąc cicho, że nie wiadomo, co będzie po następnych wyborach.
W przypadku czystki w „Rzeczpospolitej” to nie Donald Tusk zadzwonił do Hajdarowicza, KPRM nie wysłał pisma z żądaniem zrobienia porządku z Gmyzem. Po zajeździe (w mickiewiczowskim znaczeniu) na „Wprost”, Tusk szybko zareagował zwołując konferencję prasową i wyciszając sprawę. Kwestię zatrzymania w PKW rozwiązał sędzia Mrozek. Pani Marszałek tej lekcji nie odrobiła. Zaczęła wydzwaniać. A później zaprosiła do urzędu naszego prezesa.
Na ścianie wisi mi świadectwo aplikacji administracyjnej. Większość pozyskanej tam zupełnie niepotrzebnej wiedzy zdążyłem zapomnieć. Ale coś tam mi zostało. Na przykład to, że artykule 7. tak popularnej w pewnych kręgach konstytucji napisano, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Urząd marszałkowski jest organem władzy publicznej. Może robić wyłącznie to, do czego prawo go upoważnia i wyłącznie w sposób, który prawa nie łamie.
Można się zastanawiać, czy Elżbieta Anna Polak, gdy dzwoni do prezesa wydawnictwa, dzwoni jako urząd – marszałek województwa, czy dzwoni jako pani Elżbieta Anna Polak. Ale w sytuacji, gdy wręcza temu prezesowi pismo Zarządu Województwa, w którym wzywa do rzetelnej weryfikacji osób współpracujących z redakcją – jest to zdecydowanie działanie formalne. Działanie, które zdecydowanie przekracza prawne ramy, w których urząd może funkcjonować. Innymi słowy nie jest sprawą urzędu ustalanie składu redakcji.
Co więcej, istnieje w Polsce coś, co się nazywa Prawo prasowe. Mimo, iż powstało w mrokach stanu wojennego, to wciąż obowiązuje. Ustawodawca poza obowiązkami dziennikarzy wpisał w nie ochronę prawa do medialnej krytyki. Tłumienie jej jest przestępstwem. Podobnie nadużywanie swego stanowiska i działanie na szkodę innej osoby z powodu krytyki prasowej. A jak inaczej nazwać presję mającą na celu usunięcie z redakcji autora krytycznych wobec urzędu tekstów. Gdyby prokurator generalny interesował się czymś poza walką polityczną w ramach rządzącej koalicji, mógłby się tym zająć.
Nikt z moich rozmówców nie był w stanie uwierzyć, że samorządowy urzędnik może robić coś takiego, w taki sposób. Chętnie bym zapytał partyjnych kolegów pani Marszałek, czy kiedy przejmą władzę w Polsce, to wszędzie tak będzie wyglądać?
Na razie do redakcji zgłaszają się kolejni ludzie, opowiadający kolejne historie, których wcześniej nikt tu nie chciał opisywać.
Na odchodnym pani marszałek zapowiedziała naszemu prezesowi, że rozpoczyna wojnę z „Gazetą Lubuską”. Najlepszym komentarzem wydaje się przypomniany przez prezydenta Dudę cytat: Nie strasz, nie strasz…
[polecane]23261931, 23193931[/polecane]
Felietony Marcina Kędryny:
[polecane]23286717, 23253795, 23226025, 23199209[/polecane]
Wywiady Marcina Kędryny:
[polecane]22684667, 22866315, 22936273, 23283357[/polecane]