Tylko niezdolność do pracy i do samodzielnego życia
Jedynie osobom, które ukończyły 75 lat, dodatek pielęgnacyjny przyznawany jest z urzędu.
Warunki przyznania
Dodatek pielęgnacyjny nie występuje samoistnie jako świadczenie. Stanowi dodatek do emerytury lub renty. Jest przyznawany, jeżeli osoba uprawniona do jednego z tych świadczeń:
- została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji,
- ukończyła 75 lat życia.
Dodatek pielęgnacyjny dla osób w wieku 75+
Osobom, które ukończyły 75 lat, dodatek pielęgnacyjny przyznawany jest przez ZUS z urzędu. Oznacza to, że emeryci i renciści nie muszą do ZUS występować z wnioskiem o przyznanie prawa do dodatku, bo ZUS sam po osiągnięciu przez świadczeniobiorcę wieku, doliczy mu do świadczenia kwotę dodatku.
Trzeba jednak zwrócić uwagę, że świadczeniobiorcy, którzy przebywają w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym do takiego dodatku prawa mieć nie będą, chyba że przebywają poza taką placówką przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu.
Dodatek dla osób, które nie ukończyły 75 lat życia
Emeryci i renciści, którzy nie osiągnęli jeszcze wieku 75 lat, żeby uzyskać prawo do dodatku pielęgnacyjnego, muszą wystąpić do organu rentowego z wnioskiem. Dopiero na wniosek świadczeniobiorcy, do którego dołączone powinno być zaświadczenie o stanie zdrowia osoby ubiegającej się o dodatek, wydane przez lekarza prowadzącego leczenie w ciągu miesiąca poprzedzającego dzień złożenia wniosku o dodatek.
Po złożeniu wniosku, ZUS wysyła do wnioskującego zaproszenie na badanie przez lekarza orzecznika, którego orzeczenie jest podstawą do wydania przez ZUS decyzji o przyznaniu lub odmowie przyznania prawa do dodatku pielęgnacyjnego.
Orzeczenie lekarza
Lekarz orzecznik ZUS, na potrzeby rozpatrzenia wniosku o dodatek pielęgnacyjny, musi orzec czy wnioskujący jest całkowicie niezdolny do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.
Niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy, zgodnej z poziomem kwalifikacji.
Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy, lekarz orzecznik uwzględnia:
- stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;
- możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcie innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.
Osoba wnioskująca o dodatek pielęgnacyjny musi zostać uznana przez lekarza orzecznika za całkowicie niezdolną do pracy. Drugi warunek – musi być też niezdolną do samodzielnej egzystencji. O tym czy osoba jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, orzeka także lekarz orzecznik ZUS.
Za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji uważa się osobę, u której stwierdzono naruszenie sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.
Orzecznicy ZUS, dokonując oceny zdolności do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, opierają się na powszechnie używanych w orzecznictwie skalach. Oceniają m.in. czy wnioskujący zdolny jest do wykonywania podstawowych czynności polegających na umiejętności samodzielnego ubrania się, umycia czy spożycia posiłku.
Dopiero łączne orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i do samodzielnej egzystencji albo ich braku, staje się podstawą dla organu rentowego do wydania decyzji.
Od orzeczenia lekarza orzecznika można w terminie 14 dni wnieść sprzeciw do Komisji Lekarskiej. Wówczas podstawą do wydania decyzji przez ZUS jest orzeczenie Komisji Lekarskiej. Od decyzji wydanej przez ZUS można odwołać się do właściwego sądu.
Dodatek pielęgnacyjny od 1 marca 2016 r. wynosi 208,67 zł. Kwotę dodatku podwyższa się przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent, od miesiąca, w którym przeprowadzana jest waloryzacja.
Autor: Monika Kiełczyńska, Regionalny Rzecznik ZUS na woj. łódzkie