System podatkowy ma być prosty, przejrzysty, przyjazny, ale także wydajny
Pracujemy nad nową ordynacją podatkową, która prawdopodobnie do końca roku zostanie skierowana do parlamentu- mówi prof. Teresa Czerwińska, minister finansów.
Ubiegły rok przyniósł niespotykane od bodajże 1999 roku zjawisko w finansach publicznych. Spadek długu publicznego. Czemu to zawdzięczamy?
Rzeczywiście. Sektor instytucji rządowych i samorządowych odnotował w 2017 roku spadek długu o 3,4 mld zł. To osiągnięcie pokazujące ważny trend w zarządzaniu budżetem. Korzystając z dobrej koniunktury gospodarczej i z sukcesów w uszczelnianiu systemu podatkowego stabilizujemy i powoli równoważymy finanse publiczne.
Niższy dług to głównie efekt poprawy ściągalności podatków?
Poziom długu publicznego powinien być rozpatrywany w perspektywie długoterminowej. Konsekwentna redukcja corocznego zadłużenia, czyli zmniejszenie deficytu poniżej limitu zapisanego w ustawie budżetowej, przekłada się na poziom łącznego długu. Zawdzięczamy to w ogromnej mierze uszczelnieniu systemu podatkowego. Ograniczenie zadłużenia to oczywiście także wynik korzystnego kursu walutowego, ale należy pamiętać, że kurs walutowy pokazuje siłę i kondycje gospodarki.
Z tego co pokazują dane, zadłużenie spadło zarówno w sektorach państwowym jak i samorządowym.
Tak, spadł państwowy dług publiczny i sektora samorządowego. Chcę jeszcze raz podkreślić, że naszym celem jest konsekwentne zmierzanie ku równoważeniu finansów publicznych i ograniczeniu długu i deficytu budżetowego. Proszę zwrócić uwagę na ubiegłoroczny deficyt budżetu. Według założeń maksymalny poziom tego deficytu nie mógł przekroczyć 59,5 mld zł. Ostatecznie wyniósł on około 24 mld. Gdybyśmy uwzględnili dwie nowele, jedna ustawy budżetowej, druga okołobudżetowej, gdzie mieliśmy blisko 12 mld zł redystrybucji oszczędności, to wynik byłby korzystniejszy.
W tym roku tendencja spadku długu i deficytu jest nie do utrzymania?
Apeluję, aby zjawisko zadłużenia rozpatrywać w szerszym ujęciu czasowym, nie wybierać tylko poszczególnych miesięcy czy kwartałów. To nie daje żadnej wartości informacyjnej. Musimy patrzeć długoterminowo. W procesie uszczelniania systemu podatkowego początkowe efekty są największe, natomiast późniejsze krańcowe przyrosty są niższe. Baza jest wysoka i trudno uzyskać tak spektakularny wynik. Jeżeli patrzymy na sam VAT, to faktycznie w zeszłym roku średnioroczna dynamika wyniosła 24 proc. W tym roku tak wysokiej dynamiki już nie będzie. Dlatego zakładamy systematyczne przyrosty, ale już znacznie niższe. W pierwszym kwartale 2018 r. uzyskaliśmy wzrost dochodów z VAT o ok. 1,5 proc. Dobrze rosną także pozostałe wpływy podatkowe z CIT i PIT.. Trzeba pamiętać, że system podatkowy to nie tylko VAT. Oczywiście najwięcej komentarzy skupia się na nim, ponieważ to w tym podatku odnotowaliśmy najbardziej spektakularne przyrosty w wysokości 30 mld zł w 2017 roku.
System będzie mocniej uszczelniany?
Od 1 lipca obowiązuje dobrowolny mechanizm podzielonej płatności w VAT. Wdrażamy też szereg bardziej szczegółowych, punktowych rozwiązań. Prowadzimy działania uszczelniające dotyczące tzw. mikroprzesyłek sprzętu elektronicznego. Oprócz nowych regulacji i mechanizmów ważne jest również podnoszenie skuteczności ich egzekwowania. Z uwagi na mnogość przepisów, podatnicy nie zawsze się do nich stosują, podczas gdy według naszych szacunków sama poprawa przestrzegania i egzekwowanie przepisów zmniejszyły lukę w VAT ok. 10 mld zł.
Przewidywane są działania systemowe?
Pracujemy nad nową ordynacją podatkową, która prawdopodobnie do końca roku zostanie skierowana do parlamentu. Porządkujemy matrycę stawek podatkowych. Tym działaniom przyświeca zasada 3P - prostota, przejrzystość, przyjazność. W tej chwili klasyfikacja usług i towarów jest tak obszerna, że prowadzi często do absurdów. Chcemy ograniczyć mnogość kategorii. Nie bez znaczenia będzie również ujednolicenie stawek VAT w poszczególnych kategoriach towarów. Chcemy uniknąć sytuacji, w której na przykład w zależności od daty przydatności towaru stosowane są różne stawki podatku. Do końca roku chcemy przedstawić propozycje tych rozwiązań.