Skorzystasz z wcześniejszej emerytury? A co z kapitałem?
Złóż jak najszybciej wniosek o kapitał początkowy albo przelicz go, jeśli chcesz przejść od października na emeryturę – apeluje do swoich klientów ZUS.
Prawie jedna piąta osób, które będą mogły przejść na emeryturę w październiku, korzystając z prezydenckiej ustawy o obniżeniu wieku emerytalnego, nie ma w ogóle wyliczonego kapitału początkowego albo nie ma kapitału przeliczonego po zmianach przepisów w latach 2011-2015.
Nie chodzi zatem tylko o osoby, które w ogóle nie mają jeszcze ustalonego kapitału początkowego, ale także o te, które wyliczyły go już w 2000 roku, ale później go nie przeliczały. Dotyczy to zwłaszcza kobiet z roczników 1957 - 58 oraz mężczyzn z roczników 1952-53.
Przypomnijmy, że 1 października 2017 r. w życie wchodzą przepisy obniżające wiek emerytalny: dla kobiet do 60 lat i dla mężczyzn do 65 lat. W związku z tym do oddziałów ZUS w całym kraju może wpłynąć ponad 300 tysięcy dodatkowych wniosków. W październiku może ich być zatem znacznie więcej niż średnio wpływa w normalnym miesiącu w każdym województwie.
Dlatego też ZUS apeluje do osób, które będą mogły skorzystać ze zmian w ustawie, aby już teraz składały wnioski o ustalenie kapitału początkowego. Dzięki temu organ rentowy będzie mógł lepiej rozłożyć w czasie czynności związane z opracowaniem wniosków emerytalnych. Przyszli emeryci natomiast, posiadając ustalony i przeliczony kapitał, będą mogli skorzystać z szeregu ułatwień, które szykuje dla nich ZUS.
Dlaczego obliczenie kapitału początkowego jest takie ważne? Bo ma wpływ na wysokość emerytury. Emerytura zależy od zwaloryzowanego kapitału początkowego, składek zebranych na koncie emerytalnym oraz średniej dalszej długości życia. Znając wysokość przyszłej emerytury, można świadomie podjąć decyzję o tym, kiedy na nią przejść: czy w momencie osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego czy później.
Jak poznać wysokość przyszłej emerytury?
Od lipca w oddziałach ZUS będą funkcjonowali doradcy emerytalni, którzy pomogą zweryfikować dokumenty składane jako załączniki do wniosku emerytalnego, pomogą także wypełnić sam wniosek o emeryturę i odpowiedzą na szereg pytań przyszłych emerytów. Z usług doradców będą mogli skorzystać tzw. preświadczeniobiorcy, czyli osoby, którym do uzyskania obniżonego wieku emerytalnego zostało nie więcej niż 12 miesięcy.
Najważniejsze jednak, że posiadając wyliczony i przeliczony po zmianach w latach 2011 – 2015 kapitał początkowy, ubezpieczeni będą mogli poprosić doradcę emerytalnego o obliczenie wysokości emerytury z momentu osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego i z późniejszego okresu.
Dlatego z wnioskiem o obliczenie i przeliczenie kapitału początkowego najlepiej wystąpić w najbliższym czasie, aby w lipcu przyjść do doradcy z już ustalonym kapitałem.
Obniżenie wieku emerytalnego daje prawo do przejścia na emeryturę w wieku 60 (kobiety) i 65 lat mężczyźni), ale nie czyni z tego obowiązku. Ubezpieczeni sami będą mogli zdecydować, znając wysokość emerytury w różnych wariantach, czy od października składać wniosek na emeryturę, czy jednak jeszcze popracować i przejść na nią później. Żeby jednak doradca mógł wyliczyć właściwą wysokość emerytury, musimy mieć najpierw obliczony i przeliczony kapitał początkowy. Dlatego nie czekajmy i złóżmy wniosek o jego wyliczenie lub przeliczenie.
Dodatkowa korzyść płynąca z posiadania wyliczonego i przeliczonego kapitału początkowego, to możliwość złożenia wniosku o emeryturę bez konieczności osobistego stawiania się w ZUS-ie. Posiadając profil na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) i podpis elektroniczny oraz ustalony kapitał początkowy, będzie można złożyć wniosek o emeryturę przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS, nie narażając się na ewentualne kolejki, które mogą się zdarzyć przy ogromnie zwiększonej liczbie składanych wniosków o emeryturę.
Warto więc także pomyśleć o założeniu profilu na PUE, bo także poprzez PUE będzie można umówić się z doradcą emerytalnym na konkretny dzień i godzinę. Wówczas też unikniemy ewentualnego oczekiwania na obsługę. No i naturalnie będzie można samemu skorzystać z kalkulatora emerytalnego funkcjonujacego na PUE.
Z wnioskiem o emeryturę będzie można wystąpić już we wrześniu; należy jednak pamiętać, że przepisy wchodzą w życie od 1 października i dopiero od tego dnia będzie biegł 30-dniowy termin na wydanie decyzji emerytalnej. Brak wyliczonego kapitału początkowego przy składanym wniosku może wydłużyć czas realizacji wniosku. Zdarza się bowiem często, że dokumenty nie są kompletne, nie zawierają wszystkich danych i wówczas należy wyjaśnić wszystkie okoliczności. Ustawa zaś wprawdzie stanowi, że ZUS ma na wydanie decyzji 30 dni, ale liczonych od wyjaśnienia ostatniej okoliczności, która ma wpływ na prawo do świadczenia i jego wysokość. To kolejny powód, dla którego warto złożyć wniosek o ustalenie kapitału początkowego już dziś, by nie wydłużać sobie czasu oczekiwania na wydanie decyzji.
Przygotowania do zmian w przepisach idą już w ZUS pełną parą. Wspomniani wcześniej doradcy zostali wyłonieni spośród pracowników ZUS, nie było prowadzonych rekrutacji zewnętrznych. Obecnie doradcy przechodzą cykl szkoleń, tworzone są dla nich narzędzia umożliwiające dokonanie obliczeń emerytury, organizowane są grupy wsparcia dla doradców emerytalnych, które tworzone są z pracowników merytorycznych wydziałów zajmujących się poświadczeniami okresów ubezpieczeń i pionu świadczeń.
***
Sposób obliczenia kapitału początkowego ulegał na przestrzeni lat różnym modyfikacjom, zwykle korzystnym dla ubezpieczonego. Jedna z ważniejszych zmian, która weszła w życie 1 października 2013 r. dotyczyła sposobu ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego. Dzięki niej osoby, które przepracowały tylko kilka miesięcy w roku nie traciły już na ustalaniu wysokości kapitału początkowego poprzez porównywanie wynagrodzenia z przepracowanego okresu do całorocznego przeciętnego wynagrodzenia. Od momentu wprowadzenia zmiany, porównanie wynagrodzenia z przepracowanych kilku miesięcy odnosiło się do przeciętnego rocznego wynagrodzenia w sposób proporcjonalny. Co to oznacza? Porównanie wynagrodzenia z przepracowanych miesięcy do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z miesięcy odpowiednich do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu, a nie całego roku. Inną grupą, która skorzystała na zmianach wprowadzonych w 2015 r. są matki, które przed 1999 r. przebywały na urlopie wychowawczym. Obecnie nie ma z tym problemu – matki wychowujące dzieci i przebywające na urlopie wychowawczym okres ten mają obliczony w kapitale początkowym na prawach okresu składkowego. Zaliczony do kapitału początkowego jako okres składkowy. Jednakże przed 1999 r. obowiązywały inne przepisy i matkom przebywającym na urlopie wychowawczym wpisano ten okres jako bezskładkowy, co miało wpływ na wysokość ich emerytur.
Okresy składkowe są wliczane do kapitału początkowego według wskaźnika 1,3 proc. podstawy wymiaru emerytury, natomiast nieskładkowe – 0,7 proc. za każdy rok. Dlatego matki, którym ZUS wyliczył emeryturę z uwzględnieniem kapitału początkowego, a które opiekowały się dziećmi przed 1999 r., powinny złożyć wniosek o jego przeliczenie, a otrzymają wyższy wskaźnik za lata opieki.