Rumunia, Bułgaria, Chorwacja, Finlandia, Luksemburg... Serbia. Konsulatów honorowych ci u nas dostatek

Andrzej Matys

W Białymstoku jest już 11 konsulatów honorowych i jeden generalny, czyli konsulat Białorusi. Czy będzie ich więcej, trudno powiedzieć, ale na razie ostatnim krajem, który ma (od miesiąca) swój konsulat honorowy w naszym mieście jest Serbia. Pewne jest zaś jedno, Białystok ma najwięcej konsulatów we wschodniej Polsce.

- Dwanaście konsulatów (z generalnym Białorusi) pokazuje, że jesteśmy ważnym miastem w tej części kraju. Konsulaty honorowe są pośrednikami w kontaktach Białegostoku z innymi krajami. Fakt, że jedni konsulowie honorowi są aktywni (np. Malty, Chorwacji czy Finlandii), a inni mniej właściwie niczego nie zmienia, poza tym, że może nie wszystkie powinny zostać otwarte. Najważniejsze, że konsulowie honorowi udzielają się w mieście, mają swoje pomysły i je realizują. Przybliża to białostoczanom inne kraje, ale pozwala też tym krajom poznać nasz potencjał i osiągnięcia, co stwarza szanse na współpracę – uważa prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski.

Na początku Rumunia

Konsulami najczęściej zostają przedsiębiorcy, naukowcy i prawnicy. Zwykle są to osoby, które ze względów zawodowych kontaktują się z danym państwem, choćby przez ambasadę. Pierwszym państwem, które – już w 2008 roku – otworzyło w Białymstoku swój konsulat honorowy była Rumunia.

- W Ambasadzie Rumunii pracowałam, jako radca prawny, więc trochę się poznaliśmy. Na ścianie wschodniej nie było wtedy konsulatów, a Rumunia szukała kandydata na konsula honorowego w tym rejonie. A ponieważ spełniałam określone warunki (kandydata sprawdzają służby specjalne państwa mianującego i przyjmującego – red.) zaczęliśmy dyplomatyczną współpracę - mówi od trzech kadencji konsul honorowa Ewa Moroz-Ustymowicz.

Czytaj również:
[polecane]23199113[/polecane]

Jak podkreśla, najważniejsze, co udało się zrobić to zmienić stereotyp postrzegania Rumunów i Rumunii wśród mieszkańców naszego regionu.

– Dziś Rumunia ma opinię kraju z fajnymi ludźmi, bezpiecznego i spokojnego. Ale to wymagało sporej pracy; organizowałam więc spotkania autorskie, koncerty, imprezy kulturalne, przed pandemią Rumunia była obecna na targach książki w Białymstoku, a zainteresowanie jej literaturą duże. Były też spotkania gospodarcze. Ostatnie w lutym, gdy ambasador Rumunii spotkał się w Białymstoku z przedsiębiorcami, którym przedstawiał możliwości współpracy – opowiada konsul honorowa Rumunii i zapowiada, że będą kolejne, już bardziej kameralne przy współpracy z Polsko-Rumuńską Bilateralną Izbą Gospodarczą.

Przyznaje również, że odbiera sporo telefonów od Polaków, którzy pytają o warunki wyjazdu do Rumunii, co warto zobaczyć albo pomaga Rumunom nawiązać kontakt z ambasadą, gdy np. gubią dokumenty.

Najmłodszy ma miesiąc

Konsul honorowy to czysto formalna funkcja dyplomatyczna, określana jako "przyjaciel danego kraju". W odróżnieniu od konsula zawodowego, nie otrzymuje pensji. Pracuje honorowo - stąd nazwa. Za to konsul honorowy może używać w aucie tablicy dyplomatycznej z literami CC i mieć legitymację dyplomatyczną, co ułatwia mu kontakty z władzami.

Konsul honorowy może być obywatelem państwa wysyłającego, ale zwykle jest obywatelem państwa przyjmującego. Jego rolą (i konsulatu) jest rozwijanie przyjaznych stosunków oraz współpracy gospodarczej naukowej i kulturalnej między Polską a krajem, który reprezentuje. Tyle że konsulat honorowy: nie wydaje paszportów (np. w razie utraty), nie wydaje wiz, nie nadaje obywatelstwa i nie udziela ślubów.

- Propozycję objęcia funkcji konsula honorowego Republiki Chorwacji otrzymałem od ówczesnego Ambasadora Nadzwyczajnego i Pełnomocnego w Polsce Ivana Del Vechio. Było to około 14 lat temu. Ambasadora poznałem na jednym ze spotkań w Warszawie. W rozmowie o Białymstoku ku wyliczałem zalety naszego miasta a następnie zaprosiłem go do złożenia wizyty. Gdy do niej doszło (a miała oficjalny charakter), pomogłem zorganizować spotkania ambasadora z władzami miasta i województwa, z białostockimi hierarchami kościoła katolickiego i prawosławnego – wspomina Wojciech Strzałkowski, honorowy konsul Chorwacji.

Ambasador był też gościem Podlaskiego Klubu Biznesu, w którym rozmawiał nie tylko o gospodarce, ale też o wymianie turystycznej i kulturalnej. Seria rozmów zaowocowała tym, że Wojciech Strzałkowski otrzymał propozycje utworzenia i kierowania konsulatem honorowym Republiki Chorwacji Białymstoku. Zgodnie z procedurą, kandydatura ta była sprawdzana (na wielu płaszczyznach) przez państwo ustanawiające, czyli w tym wypadku przez Chorwację, a potem przez państwo przyjmujące, czyli Polskę. Zakończyła się pozytywnie, bo przecież konsulat honorowy Chorwacji mamy w Białymstoku od lat.

W Białymstoku konsulem honorowym z najkrótszym, bo miesięcznym stażem jest Jarosław Antychowicz. Urodzony w Bielsku Podlaskim prezes i współwłaściciel Infinity Group reprezentuje Serbię: - Wiem, że jeśli stworzymy przyjazne warunki do spotkań, rozmów, wzajemnego wsparcia czy wymiany doświadczeń to efekty będą niezwykle owocne – mówił konsul Antychowicz, którego placówka ruszyła (29.06) tydzień po otwarciu honorowego konsulatu Kazachstanu.

Czytaj również:
[polecane]23222399[/polecane]

Konsul, czyli zaszczyt

Bielskie korzenie ma również konsul honorowy Finlandii Andrzej Parafiniuk dziś wiceprezes Fundacji Unitalent Grupy Unibep, a wcześniej wieloletni szef Podlaskiej Fundacji Rozwoju Regionalnego.

- Robiłem kilka projektów biznesowych przy współpracy z organizacjami, instytucjami fińskimi i dzięki temu trochę poznałem ten kraj. Potem władze Finlandii wybrały mnie na konsula, co było dla mnie wielkim zaszczytem - tłumaczy konsul honorowy Finlandii.
To on przywozi do Białegostoku Świętego Mikołaja z Laponii, który zapala światełka na miejskiej choince, ale też rozdaje dzieciom potrzebującym prezenty od przedsiębiorców.

Honorowe konsulaty w Białymstoku (kolejność alfabetyczna, poza nr 1., który powstał najwcześniej):

1. Konsulat Honorowy Rumunii: ul. Legionowa 14/16 (siedziba Kombinatu Budowlanego) - konsul honorowy Ewa Moroz-Ustymowicz
2. Konsulat Honorowy Bośni i Hercegowiny: ul. Kombatantów 4 - konsul honorowy Stanisław Łuniewski
3. Konsulat Honorowy Bułgarii: ul. Antoniukowska 7 (siedziba Izby Przemysłowo-Handlowej) – konsul honorowy Witold Karczewski
4. Konsulat Honorowy Chorwacji: ul. Zamenhofa 25 (hotel Branicki) - konsul honorowy Wojciech Strzałkowski
5. Konsulat Honorowy Estonii: ul. Nowy Świat 17/3 - konsul honorowy dr Iwona Wrońska
6. Konsulat Honorowy Finlandii: ul. Antoniukowska 7 - konsul honorowy Andrzej Parafiniuk
7. Konsulat Honorowy Kazachstanu: ul. Zwycięstwa 14 (Wyższa Szkoła Ekonomiczna) – konsul Aleksander Prokopiuk
8. Konsulat Honorowy Litwy: ul. Warszawska 1 T (od września 2021 r.) – konsul honorowy Tomasz Kurciński
9. Konsulat Honorowy Luksemburga: ul. Lipowa 24 - konsul honorowy Adam Byglewski
10. Konsulat Honorowy Malty: ul. Waszyngtona 24 A (hotel Pastel) – konsul honorowy Janusz Antoni Kazberuk
11. Konsulat Honorowy Serbii: ul. Antoniukowska 7 (siedziba IP-H) - konsul honorowy Jarosław Antychowicz

- Zapalanie choinki do taka kulminacja dla mieszkańców, a cały pobyt Mikołaja w Biesku czy Białymstoku to zwrócenie uwagi na dzieci chore, które w naszej kulturze trochę ukrywamy. On rozdaje paczki tym dzieciom, ale nie byłoby to możliwe, gdyby nie ogromna pomoc białostockich, podlaskich przedsiębiorców, którzy pokazują, że mają serce - podkreśla Andrzej Parafiniuk.

Przyznaje też, że stara się promować edukację fińską, która jest jedną z najlepszych na świecie, a której pewne elementy można u nas zaadoptować. Czyni też starania, by firmy z regionu mogły w przyszłości szerzej zaistnieć na rynku fińskim i skandynawskim. Poza tym, jeśli wymaga tego sytuacja pomaga obywatelom Finlandii.

- W swojej historii trzykrotnie pomagałem Finom w związku z wypadkami. Pomagałem też studentom, którzy mieli problem taki, że przyjechali tu z psem i potrzebowali weterynarza. Ostatnio zaś było zagospodarowanie fińskiej pomocy w związku z wojna na Ukrainie oraz wsparcie przy ewentualnych wyjazdach Ukraińców do Finlandii – opowiada konsul Parafiniuk.

Czytaj również:
[polecane]10474095,10426771,23103657[/polecane]

Biznes był powodem, dzięki któremu konsulem honorowym Luksemburga został Adam Byglewski, założyciel logistycznego giganta Adampol. Po prostu białostocka firma spedycyjna była świetnie znana ze współpracy m.in. z tamtejszą koleją i współudziału w budowie intermodalnego terminalu do przeładunków.

- Kontaktów było mnóstwo, więc gdy otrzymałem zaszczytną propozycję, by zostać konsulem honorowym Luksemburga nie mogłem odmówić. Działam w województwie podlaskim i lubelskim i jeśli zdarza się, że obywatel Luksemburga np. zgubi dokumenty staram się pomagać, przyjmuję Ambasadora Luksemburga, gdy odwiedza naszych przedsiębiorców i władze. Poza tym otworzyliśmy przy konsulacie fundację, która pomaga ludziom w wielu sprawach. Dzisiaj np. kompleksowo opiekuje się 128 Ukraińcami – wylicza Adam Byglewski.

Oczywiście, jako konsul honorowy nie zapomina o promocji wielkiego księstwa. Dlatego co pewien czas zaprasza do Białegostoku zespoły muzyczne, grupy teatralne i stara się rozpropagować m.in. kulturę Luksemburga: - Po prostu małymi kroczkami próbuję pokazać, że Luksemburg to nie tylko książę, ale bardzo rozwinięty kraj – dodaje.

Sympatyzuje i ponosi koszty

Na założenie konsulatu honorowego decydują się zwykle osoby sympatyzujące z danym krajem. Jednak według naszych przepisów taki konsul nie jest urzędnikiem państwowym, a znaczącą rolę w wydawaniu zgody na powstanie konsulatu honorowego odgrywają kwestie finansowe. Placówka taka jest bowiem otwierana z funduszy osoby zainteresowanej. Według przyjętych zasad, konsul honorowy musi ponosić koszty związane z pełnieniem tej funkcji. Na własny koszt musi wynająć lokal na urząd konsularny i ewentualnie opłacić personel, choć czasem Czasami umowa między państwem wysyłającym a konsulem honorowym może przewidywać pewien zwrot wydatków (np. na wynajem, wynagrodzenia osób zatrudnionych, opłaty za prąd, wodę, itd.).

- Miałem dobre relacje z Bułgarią, znałem tamte biznesowe uwarunkowania, więc gdy dostałem taką propozycję zdecydowałem się zostać konsulem honorowym – wspomina Witold Karczewski, konsul honorowy Bułgarii i szef Izby Przemysłowo-Handlowej i dodaje: - Konsul ogromu zajęć nie ma, ale telefonów z pytaniami jest sporo. Wczoraj obywatelka Białorusi, która ma stały pobyt w Polsce, pytała czy może pojechać bez wizy do Bułgarii. Wyjaśniłem, że może, ale musi zabrać kartę pobytu.

* * *

Konsulów honorowych mieliśmy już w dwudziestoleciu międzywojennym, ale gdy w Polsce władzę przejęli komuniści, zlikwidowali tę funkcję. Renesans tej instytucji nastąpił po 1989 roku zarówno w Polsce, jak i w większości państw byłego bloku wschodniego. Powodem dla przywrócenia u nas funkcji konsula honorowego była m.in. konieczność zacieśniania międzynarodowej współpracy gospodarczej.
Najwięcej konsulatów honorowych w Polsce ma Kraków (31), który wyprzedza Poznań i Wrocław (po 27), Gdańsk (22) i Szczecin (17).
Białystok z 11 konsulatami honorowymi jest najlepszy w Polsce Wschodniej, bowiem Lublin ma 9 takich placówek, Olsztyn i Rzeszów - po 3, a Kielce - 2. Dodajmy, że w ostatnich latach z Białegostoku zniknęły dwa konsulaty: Mołdawii i Gruzji.