Rozwój szkół zawodowych jest naszym priorytetem i wyzwaniem
Relacje pomiędzy szkołą a zakładami pracy wymagają wzmocnienia: od zaangażowania w programy nauczania po dokształcanie nauczycieli przedmiotów zawodowych - mówi Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Poznania.
Rosną zarówno możliwości kształcenia zawodowego, jak i jego popularność. Co Pańskim zdaniem jest obecnie najsłabszym punktem tego systemu?
Największym problemem jest realizacja kształcenia zawodowego w ścisłej współpracy z przedsiębiorstwami i firmami, czyli szeroko pojętymi pracodawcami. Mimo bardzo wielu działań podejmowanych w tym zakresie, jest jeszcze wiele do zrobienia. Naturalne warunki w środowisku pracy dają uczniom ogromne korzyści w procesie zdobywania wiedzy, jak również umiejętności zawodowych. Wzajemne relacje pomiędzy szkołą a zakładami pracy wymaga szczególnego wzmocnienia we wszystkich aspektach, od zaangażowania w programy nauczania po dodatkowe staże dla uczniów czy możliwości dokształcania dla nauczycieli przedmiotów zawodowych.
Od wielu lat problemem jest także organizacja i sposób przeprowadzania egzaminów zawodowych. Mimo wprowadzanych korekt, temat egzaminów zawodowych budzi wiele kontrowersji i trudności, także wśród dyrektorów szkół zawodowych.
Czy miasto bierze pod uwagę możliwość wprowadzenia do przedszkoli i szkół podstawowych zajęć, na wzór np. niemiecki, które wspomagałyby odkrywanie przez uczniów predyspozycji i zainteresowań przekładających się na dalsze kierunki kształcenia zawodowego?
Doradztwo zawodowe jest ważnym elementem podejmowania decyzji o wyborze kierunku dalszego kształcenia, najważniejsze by wybory pokrywały się z predyspozycjami ,uzdolnieniami i zainteresowaniami a nie tylko z aspiracją ucznia czy rodzica. Wszyscy mamy tego świadomość i zastanawiamy się , jak zaradzić temu problemowi. Podejmowanych było i jest nadal wiele inicjatyw i konkretnych działań w tym zakresie na poziomie szkół ponadgimnazjalnych czy gimnazjalnych. Zmiany ustrojowe w edukacji w naturalny sposób przeniosły te zadania na poziom szkół podstawowych.
W ramach miejskiej akcji „Szacun dla zawodowców” zespół doradczy wypracowuje nową ścieżkę wspierania szkół w realizacji tych zadań oraz możliwość dzielenia się dobrymi praktykami. Od wielu lat w poznańskich przedszkolach realizowane są zajęcia mające na celu przybliżenie najmłodszym dzieciom różnych zawodów. Organizowane są pogadanki z przedstawicielami tych zawodów, wyjścia do ciekawych zakładów pracy, zapraszani są rodzice dzieci, którzy opowiadają o swoich profesjach.
Zasadniczym szkołom zawodowym zarzucano, że kształcenie ogólne, które oferują jest na tak niskim poziomie, że dalsza nauka lub zmiana kierunku kształcenia to możliwość tylko teoretyczna. Czy nie obawiacie się Państwo, że ten sam problem może dotknąć także szkół branżowych I stopnia?
System kształcenia w branżowych szkołach I stopnia oraz w branżowych szkołach II stopnia (które będą uruchamiane dopiero od 1 września 2020 roku) nawiązuje do systemu kształcenia w zasadniczej szkole zawodowej i technikum uzupełniającym (nie funkcjonującym aktualnie w systemie oświaty). Istotna i zauważalna jest zmiana nazwy szkół na branżową z dotychczas negatywnie kojarzonej szkoły zawodowej czy potoczne zwanej „zawodówki”.
Miasto Poznań cały czas wspiera poziom kształcenia w szkołach, także ogólnego i pracuje nad propagowaniem idei różnych możliwości dalszego kształcenia, także zawodowego.
Nowym system kształcenia zawodowego daje także możliwość zdawania egzaminu maturalnego.
Co Państwo robicie, żeby tak nie było?
W celu zwiększenia efektów kształcenia i uzyskania wyższego poziomu nauczania wspomagamy i nadal będziemy wspierać szkoły zawodowe w wyposażaniu w pomoce i materiały dydaktyczne pokrywać koszty szkoleń dla nauczycieli szkół zawodowych i wspomagać organizacje zajęć praktycznych czy praktyk dla uczniów. Wykorzystujemy na to również środki unijne realizując bardzo wiele projektów prowadzonych przez Miasto m.in. aktualnie wdrażany projekt „ Kwalifikacje zawodowe kluczem do sukcesu - wspieramy rozwój kształcenia zawodowego w Miejskim Obszarze Funkcjonalnym Poznania”.
Szkoły zawodowe podejmują jednocześnie własne projekty w ramach programu Erasmus+ podnoszące poziom kształcenia zawodowego i ogólnego, dające możliwość wymiany doświadczeń z zagranicznymi partnerami , także w zakresie praktyk zagranicznych. Przedstawiciele organu prowadzącego w sposób aktywny uczestniczą w wielu spotkaniach partnerskich inicjujących kolejne działania.
Cykl kształcenia fachowców trwa przeciętnie 3 lata. Z jakich narzędzi korzysta miasto, jako organ prowadzący szkoły, by kierunki kształcenia były dostosowane do przyszłych potrzeb?
Miasto jako organ prowadzący szkół systematycznie i rygorystycznie weryfikuje profile kształcenia zawodowego z punktu widzenia potrzeb lokalnego rynku pracy. Wnioski dyrektorów szkół zawodowych o uruchomienie kształcenia w nowym zawodzie są analizowane pod kątem potrzeb na rynku pracy, posiadania pracowni i wyposażenia niezbędnego do realizacji podstaw programowych we wnioskowanym zawodzie. Nowe zawody są uruchamiane w sytuacji, gdy szkoła zaproponuje organizację procesu kształcenia zgodnie z aktualnymi wymaganiami oraz przygotowania ucznia do potwierdzania kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie, podjęcia pracy zawodowej ,kontynuowania nauki i awansu zawodowego.
Co roku poszerzamy ofertę kształcenia zawodowego w poznańskich szkołach i monitorujemy proces rekrutacji do nowo powstałych kierunków kształcenia. Podejmowane są także trudne decyzje o zaprzestaniu prowadzenia rekrutacji na niektóre zawody. W ten sposób uwzględniamy potrzeby rynku pracy, jak również wpływamy na ten rynek. Odbywamy też wiele spotkań w pracodawcami , wsłuchując się w ich potrzeby i analizując możliwości współpracy.
Co w ostatnich latach można poczytać za największy sukces w kształtowaniu systemu kształcenia zawodowego?
Największym sukcesem ostatnich lat w kształceniu zawodowym jest odwrócenie tendencji spadku liczby kandydatów wybierających kształcenie w szkołach zawodowych w Poznaniu. Dotyczy to szkół zasadniczych i technikum. Od roku szkolnego 2014/15 , kiedy we wszystkich technikach uczyło się 6 891 uczniów, systematycznie rośnie liczba młodzieży wybierającej ten typ szkoły. W aktualnym roku szkolnym w technikach uczy się już 7644 uczniów, co mnie osobiście cieszy. Natomiast w zasadniczych szkołach zawodowych liczba uczniów się stabilizuje. W roku szkolnym 2016/17 uczyło się 1312 uczniów, aktualnie 1339 uczniów, a do pierwszej klasy w szkołach branżowych I stopnia przejęliśmy 555 uczniów. To dobry wynik., który mobilizuje nas do podejmowania kolejnych działań, także promocyjnych, jak na przykład organizacja 24 listopada „Areny zawodów”.
Niewątpliwym także sukcesem władz Miasta jest pozyskanie i dalsze pozyskiwanie wielu przedstawicieli różnorodnych środowisk związanych z edukacją, także w zakresie doradztwa zawodowego i obszarem pracodawców dla propagowania wiedzy o zawodach, kształcenia zawodowego czy idei przedsiębiorczości. Funkcjonowanie trzeci rok Zespołu do spraw promocji szkolnictwa zawodowego w ramach powołanego przeze mnie Zespołu Doradczego do spraw oświaty , realizuje te cele, a skoordynowanie wielu działań , daje efekt synergii, zauważalny w konkretnych wskaźnikach i niemierzalnych efektach.
Czego w tym zakresie możemy spodziewać się w najbliższym czasie?
Patrzymy optymistycznie na rozwój szkolnictwa zawodowego, liczymy na zwiększenie współpracy szkół zawodowych z przedsiębiorcami ze względu na coraz to większą liczbę podpisywanych umów patronackich, dostosowujących kształcenie do wymogów lokalnego rynku pracy a także sukcesywnego zwiększania naboru do klas pierwszych w branżowych szkołach I stopnia i technikach. Rozwój szkół zawodowych jest nadal naszym priorytetem, ale też wyzwaniem.