Raka płuc trzeba w porę „złapać”
Nie bagatelizuj objawów - to nie przeziębienie i samo nie przejdzie. To może być rak płuc. Wykryty w porę, daje się wyleczyć. Sprawdź, jakie badania trzeba zrobić i do jakich specjalistów się zgłosić
Nowotwory płuca występują z reguły między 40. a 80. rokiem życia, jednak ryzyko zachorowania jest najwyższe u osób po 65 roku życia.
Główną przyczyną raka płuca jest palenie tytoniu. Dlatego też podstawowym działaniem zmniejszającym ryzyko zachorowania jest zaprzestanie palenia wyrobów tytoniowych, których substancje osadzają się na płucach, przyczyniając się do przemiany nowotworowej.
Wybór sposobu leczenia zależy od rodzaju nowotworu oraz stopnia jego zaawansowania i jest dobierany indywidualnie do każdego pacjenta.
Trzy kroki do wykrycia nowotworu płuca
- Osoby zaniepokojone objawami zwykle udają się do lekarza rodzinnego, który podejmuje pierwsze działania diagnostyczne (w postaci zebrania wywiadu, oceny ryzyka rozwoju choroby nowotworowej, osłuchania, skierowania na RTG klatki piersiowej). W przypadku nieprawidłowych wyników lekarz rodzinny kieruje chorego do pulmo¬nologa.
- Specjalista dokonuje diagnostyki pogłębionej. W zależności od wyników RTG podjęta zostaje decyzja, czy pacjent powinien mieć powtórzone badanie rentgenowskie, czy należy niezwłocznie wykonać tomografię komputerową klatki piersiowej (CT). Należy pamiętać, że nie każda zmiana w obrębie płuc jednoznacznie wskazuje na pojawienie się zmian nowotworowych. Każdą jednak należy przebadać i wykluczyć istnienie zmian onkologicznych.
- Jeśli wyniki otrzymane w toku diagnostyki rozszerzonej sugerują zmiany nowotworowe, pacjent kierowany jest do poradni torakochirurgicznej. Najczęstszą przyczyną późnego rozpoznania i zaawansowania choroby jest bagatelizowanie objawów przez chorego i późne zgłoszenie się do lekarza pierwszego kontaktu.
Jakie badania będą potrzebne
- Udając się na pierwszą konsultację torakochirurgiczną, pacjent powinien zabrać ze sobą historię choroby wraz z wynikami badań obrazowych i ich opisami. To pomoże lekarzowi w poznaniu przebiegu choroby i ułatwi planowanie kolejnych badań i leczenia. W poradni otrzyma zlecenia na kolejne potrzebne badania, m.in. morfologię, testy czynności płuc (gazometria i spiro¬metria), EKG, testy wysiłkowe (6-minutowy test marszu lub test schodów), echo serca oraz bardziej zaawansowane techniki diagnostyczne, m.in. tomografię pozytonową (PET-CT), pozwalającą na wstępne określenie typu zmiany - zmiana łagodna czy złośliwa.
- Ważnym badaniem, pozwalającym przybliżyć się do ustalenia rozpoznania, jest bronchoskopia. Zabieg ten polega na wprowadzeniu aparatu (bronchofiberoskopu) do wnętrza tchawicy i oskrzeli. Dzięki temu możliwa jest ocena strun głosowych, tchawicy, oskrzeli i ich rozgałęzień w płucach. Aparatura ta umożliwia również pobranie wycinka tkanki do badania histopatologicznego. Bronchoskopia wraz z ultrasonografią (EBUS) dają możliwość oceny zmian poza światłem oskrzeli i pobrania materiału do badania histopa¬to¬logicz¬nego m.in. węzłów chłonnych śródpiersia bez koniecz¬ności otwierania klatki piersiowej. Daje to możliwość weryfikacji histopatologicznej zmiany, oceny zasięgu, zaawansowania procesu. Wyniki badań i testów stanowią podstawę do oceny zmiany onkologicznej. Co dalej?_W zależności od diagnozy jest wdrażana ścieżka leczenia.
Różne sposoby leczenia nowotworu płuca
W przypadku rozpoznania drobnokomórkowego raka płuca (ok. 20 proc. przypadków) podstawą jest leczenie radio/chemioterapią prowadzone przez onkologa
Jeśli u pacjenta rozpoznano raka niedrobnokomórkowego (m.in. płaskonabłonkowego, gruczołowego lub wielokomórkowego), to w zależności od stopnia zaawansowania główną formą leczenia radykalnego jest leczenie chirurgiczne. Przed zabiegiem prowadzona jest rehabilitacja odde¬chowa, która w okresie pooperacyjnym ma mu pomóc w oddychaniu torem przeponowym. Konieczna jest konsultacja oraz kwalifikacja anestezjologiczna do znieczulenia. W dniu operacji chory otrzymuje premedykację, następnie przewieziony jest na blok.
Operacje odbywają się planowo i trwają kilka godzin
Podstawowym zakresem leczenia radykalnego jest lobektomia (usunięcie płata płuca) wraz z węzłami chłonnymi śródpiersia i wnęk. W zależności od stopnia zaawansowania i lokalizacji guza wykonuje się również bilobektomię (dwa płaty płuca prawego), pneumo¬nektomię (usunięcie całego płuca). Średni czas pobytu w szpitalu po operacji wynosi ok. 5-7 dni. Rehabilitacja ruchowo-oddechowa trwa ok. 4 tygodni.
Niekiedy sama operacja nie wystarczy. Gdy proces choroby jest zaawansowany, konieczne bywa zwykle leczenie uzupełniające, czyli radio- i chemioterapia
Jeśli u chorego w toku badań diagnostycznych nie potwierdzono nowotworu, natomiast rozpoznano zmiany zapalne, konieczne jest dalsza ścisła kontrola pulmonologiczna (wykonanie kontrolnych badań obrazowych). Niekiedy zmiany w płucach są wynikiem przebytego procesu gruźliczego i wymagają dalszej obserwacji. W przypadku podejrzenia zmian niezłośliwych, torbieli płuc/śródpiersia czasem również konieczne jest leczenie operacyjne.
Potrzebne wsparcie psychologiczne
W leczeniu raka płuca bardzo ważne jest wsparcie psychologiczne. Dlatego osoby borykające się z chorobami nowotworowymi powinny pozostawać pod opieką psychoonkologa, który pomaga przejść pacjentowi i jego rodzinie trudny okres diagnozy i leczenia raka płuca.
Co ma dieta do leczenia onkologicznego
Kolejnym ważnym aspektem leczenia onkologicznego jest odpowiednio zbilansowane odżywianie. W tym celu dietetyk przeprowadza serię testów i analiz, pozwalających ustalić zawartość wody, tłuszczu, masy mięśniowej w organizmie chorego. Następnie przeprowadzane są badania ustalające zużycie tlenu i ilości wydalanego dwutlenku węgla. Na tej podstawie ustala się, ile energii zużywa pacjent i jakie jest jego zapotrzebowanie kaloryczne. Pozwala to opracować optymalny jadłospis dla chorego.