Rak piersi - badania i profilaktyka. Rak to nie wyrok, jeśli się badasz
Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet. Rocznie wykrywany jest u 1,5 mln pań na świecie, a niemal pół miliona w jego wyniku umiera. W Polsce co roku tę diagnozę słyszy ok. 17 tys. kobiet, w tym ok. 450 Podlasianek.
Blisko 8-10 proc. rozpoznań następuje gdy choroba daje już przerzuty do innych organów. Tymczasem, jak w każdym nowotworze, wczesne wykrycie i szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia to największa szansa na zdrowie i życie. Niestety, zgłaszalność na badania mammograficzne, ciągle pozostawia wiele do życzenia. W woj. podlaskim średnia nie przekracza 40 proc., a są powiaty, gdzie na darmowe badania zgłasza się zaledwie 25 proc. pań!
Październik - do walki!
Październik jest tradycyjnie miesiącem walki z nowotworami, zwłaszcza rakiem piersi.
- Ponieważ rak każdego roku dotyka tysięcy Polek, odbierając zdrowie i życie, definitywnie przekreślając marzenia i szczęście wielu rodzin, konieczne jest przypominanie kobietom o regularnych badaniach - mówi Rafał Tomaszczuk, rzecznik podlaskiego NFZ. - Trzeba podkreślić, że ciągle jeszcze w świadomości Polek nie utrwaliło się przekonanie o konieczności regularnego wykonywania badań profilaktycznych. A to one właśnie pomagają we wczesnym wykrywaniu zmian, które można leczyć.
Rak piersi to najczęściej występujący wśród kobiet nowotwór złośliwy. Ryzyko zachorowania wzrasta po 50. roku życia. Chorobie nie można zapobiec, ale można ją wcześnie wykryć wykonując mammografię. Z tym jednak nie jest najlepiej.
Najwięcej pań, bo ponad 51 proc., korzysta z badań profilaktycznych raka piersi w województwie lubuskim, najmniej - w województwie małopolskim (niespełna 37 proc.). Podlaskie plasuje się niestety dopiero na 12. miejscu, z wynikiem ok. 40 proc.
- W naszym województwie najczęściej badają się panie w powiecie hajnowskim (ponad 46 proc.), najrzadziej zaś w powiecie łomżyńskim - tam na mammografię zgłosiła się tylko co czwarta kobieta - zaznacza Tomaszczuk. - W Białymstoku z badań korzysta prawie 44 proc. pań.
Niestety, wyniki są znacznie mniej zadowalające w przypadku grupy korzystającej z programów profilaktycznych raka szyjki macicy. W naszym województwie niecałe 23 proc. mieszkanek objętych programem profilaktycznym zgłasza się na badania. Najwięcej - w powiecie sokólskim i hajnowskim (po 28 proc.), najmniej zaś, bo niecałe 8 proc. kobiet bada się w powiecie sejneńskim. Miasto Białystok na tle Suwałk i Łomży wypada najlepiej - tutaj na badania zgłosiło się 29 proc. kobiet.
Podlaski NFZ chce te statystyki poprawić. 21 października, we współpracy z jedną z sieci handlowych, rusza ze specjalną kampanią do pań.
- Od piątku, przez cały tydzień, na owocach sprzedawanych w supermarketach sieci PSS Społem w Białymstoku znajdą się specjalne naklejki, przypominające o profilaktycznych badaniach mammograficznych i cytologicznych - mówi Rafał Tomaszczuk. - Wybraliśmy owoce, ponieważ sprawdzanie ich świeżości poprzez dotyk ma kojarzyć się z samobadaniem piersi.
Badania bezpłatne i bezbolesne
Kobiety w wieku 50-69 lat (przy określaniu wieku należy wziąć pod uwagę rok urodzenia), które nie wykonały badania w ciągu ostatnich 2 lat, mogą skorzystać z bezpłatnych badań mammograficznych, refundowanych przez NFZ. Na badanie w ramach programu niepotrzebne jest skierowanie. Można zgłosić się do jednego z punktów stacjonarnych (ich lista jest na stronie www.nfz-bialystok.pl) lub mammobusów, które jeżdżą po regionie (harmonogram tez jest na stronie NFZ).
Badanie trwa kilka minut. Obejmuje wykonanie 4 zdjęć wraz z opisem. Jeśli wynik jest nieprawidłowy, kobieta otrzymuje skierowanie na dalszą, pogłębioną diagnostykę (mammografia uzupełniająca, USG piersi, biopsja).
Mammografia pozwala na rozpoznanie i wykrycie tzw. zmian bezobjawowych (guzków oraz innych nieprawidłowości w piersi) w bardzo wczesnym etapie rozwoju - wtedy, kiedy nie są one wyczuwalne przez kobietę lub lekarza, co bardzo istotnie zwiększa szansę wyleczenia.
- Mimo, iż mammografia to najskuteczniejsza metoda profilaktyki raka piersi, nadal mniej niż połowa kobiet poddała się bezpłatnemu badaniu w ramach Populacyjnego Programu Wczesnego Wykrywania Raka Piersi - mówi dr Małgorzata Cymerman z Lux Med Diagnostyka.
Czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi to: rak piersi wśród członków rodziny, mutacje w genach, wczesna pierwsza miesiączka, późna menopauza, urodzenie dziecka po 35. roku życia, bezdzietność, leczenie z powodu innych schorzeń piersi.
Jakie objawy powinni nas zaniepokoić? To ból, wyczuwalne zgrubienie w piersi, zmiana wielkości lub kształtu piersi, zmiany w wyglądzie skóry piersi (np. zaczerwienienie, wgłębienie), powiększenie węzłów chłonnych w dole pachowym lub nadobojczykowym, wydzielina z brodawki lub inne zmiany dotyczące brodawki (np. owrzodzenie, wciągniecie). Gdy mamy któryś z tych objawów, bez zbędnej zwłoki idźmy do specjalisty! Pamiętajmy, że do onkologa nie jest potrzebne skierowanie.
Ale - jak zaznaczają specjaliści - rak piersi przez długi czas może nie dawać żadnych objawów. Dlatego badaniom profilaktycznym powinny się poddać nie tylko kobiety, które zaobserwowały niepokojące objawy, czy też osoby z podwyższonej grupy ryzyka, ale każda dorosła kobieta.