Są rasy psów wyspecjalizowane, przeznaczone do pomagania ludziom w ściśle określonych dziedzinach. Inne jednak, i jest takich więcej, są bardziej uniwersalne. W przypadku psów pasterskich dodatkową specjalności, obok zaganiania owiec, jest stróżowanie.
Dotyczy to zwłaszcza psów większych, potężniejszej budowy. Należy do nich pochodzący z Bałkanów sarplaninac. Ta rasa, której początki sięgają średniowiecza, zawdzięcza nazwę regionowi, z którego pochodzi masywowi górskiemu Szar Płanina. Nazwa zresztą zmieniała się, po raz pierwszy rasę zarejestrowano w 1939 r., jako owczarka iliryjskiego. Od 1957 r. rasa nazywała się jugosłowiański pies górski z Szar Płaniny.
Dziś Jugosławii już niema, a pies zwany jest krótko sarplninac. Trzeba dodać, że sarplaninac, choć jego pierwotnym i do dziś wykonywanym zadaniem jest strzeżenie stad owiec, nie jest zaliczany do grupy I klasyfikacji FCI, czyli owczarków, lecz do grupy II, obejmującej m.in, molosy górskie, którym niewątpliwie jest ten pies. Sarplaninac to pies okazały, sprawiający dzięki potężnemu koścowi i obfitej szacie wrażenie większego niż jest faktycznie. Osiąga do 62 cm wzrostu w kłębie, przy wadze do 45 kg. Umaszczenie psa jest jednolite, od białego do bardzo ciemnego, stalowo szarego. Przeważają psy w tym ostatnim kolorze. Jest to pies, jak przystało na stróża stad, czujny i odporny na trudne warunki pogodowe. Zdecydowanie nie jest to pies dla każdego, nawet jeśli pominiemy trudności z trzymaniem go w dużym mieście.
Sarplaninac ma bowiem niezależny charakter i jest w związku z tym trudny do ułożenia. Ale u późniejszej budowy. Należy do nich pochodzący z Bałkanów sarplaninac. Ta rasa, której początki sięgają średniowiecza, zawdzięcza nazwę regionowi, z którego pochodzi masywowi górskiemu Szar Płanina. Nazwa zresztą zmieniała się, po raz pierwszy rasę zarejestrowano w 1939 r., jako owczarka iliryjskiego. Od 1957 r. rasa nazywała się jugosłowiański pies górski z Szar Płaniny. Dziś Jugosławii już niema, a pies zwany jest krótko sarplaninac. Trzeba dodać, że sarplaninac, choć jego pierwotnym i do dziś wykonywanym zadaniem jest strzeżenie stad owiec, nie jest zaliczany do grupy I klasyfikacji FCI, czyli owczarków, lecz do grupy II, obejmującej m.in, molosy górskie, którym niewątpliwie jest ten pies. Sarplaninac to pies okazały, sprawiający dzięki potężnemu koścowi i obfitej szacie wrażenie większego niż jest faktycznie. Osiąga do 62 cm wzrostu w kłębie, przy wadze do 45 kg.
Umaszczenie psa jest jednolite, od białego do bardzo ciemnego, stalowo szarego. Przeważają psy w tym ostatnim kolorze. Jest to pies, jak przystało na stróża stad, czujny i odporny na trudne warunki pogodowe. Zdecydowanie nie jest to pies dla każdego, nawet jeśli pominiemy trudności z trzymaniem go w dużym mieście. Sarplaninac ma bowiem niezależny charakter i jest w związku z tym trudny do ułożenia. Ale u psów pasterskich umiejętność niezależnego działania uważana jest za zaletę. Stosunkowo niedawno saprlaninace potwierdziły swą przydatność do strzeżenia stad w USA, gdzie z powodzeniem chronią owce przed atakami kojotów. Bliskim kuzynem sarplaninaca jest pochodzący z tych samych stron owczarek kraski, wbrew nazwie również zaliczany do grupy II FCI. Jest on nieco niższy i mniej masywny. Rasy rozdzielono dopiero w roku 1968.
