Przygrywka do katastrofy. Rosja między dwoma reżimami

Luty 1917 r. W Rosji wybucha rewolucja. Przeszła niczym tornado, choć przy tym niemal bezkrwawo. W ciągu dwóch-trzech dni zmiotła największe wtedy imperium świata. Carat zakończył żywot.

Rewolucja lutowa była wydarzeniem niezwykłym w dziejach świata. Fenomenem była zwłaszcza zawrotna szybkość, z jaką rozpadało się państwo rosyjskie. Największe imperium na świecie okazało się być niemal domkiem z kart. Gdy tylko car Mikołaj II abdykował, cały gmach państwa runął w gruzy. Aleksander Kiereński, premier Rządu Tymczasowego, wspominał, że chwilami wydawało mu się, iż słowo rewolucja zupełnie nie pasuje do tego, co zdarzyło się w Rosji.

Wasilij Rozanow, filozof, niemal na bieżąco pisał: „Rosja zmarniała w ciągu dwóch dni, najwyżej trzech. Zadziwiające, że od razu rozsypała się cała, na kawałki, na drobiny. Nie ma już monarchii, Cerkwi, wojska ani klasy robotniczej. Co zostało? Został podły lud”.

Prof. Richard Pipes, wielki znawca upadku caratu i dojścia do władzy bolszewików, tak puentuje konsekwencje rewolucji lutowej: - Naród rosyjski, uwolniwszy się od caratu, zamarł, oszołomiony zdobytą wolnością. I porównuje go do damy z opowiadania Balzaka, która tak długo chorowała, że kiedy wreszcie wyleczyła się, uznała, że zapadła na nową chorobę. Do władzy doszli bolszewicy, choć nie musieli. Szans na jej zdobycie mieli bardzo mało, nawet jeszcze w październiku 1917 r.

Rewolucja lutowa przeszła do historii także z tego powodu, że choć jej skutki były wielkie, to sama była przewrotem stosunkowo bezkrwawym. 169 osób zostało zabitych w czasie jej trwania. Carscy funkcjonariusze zwykle ustępowali sami. Władza przechodziła w ręce ziemstw, rad miejskich i lokalnych rad delegatów.