Pożegnaliśmy ostatnią nauczycielkę tajnego nauczania

Czytaj dalej
Fot. Archiwum ZNP
Opracowała Bożena Mania

Pożegnaliśmy ostatnią nauczycielkę tajnego nauczania

Opracowała Bożena Mania

Zapamiętamy panią Adelę jako człowieka zawsze pogodnego, życzliwego ludziom i ich sprawom, skorego do bezinteresownego działania i pomocy

Ze smutkiem i żalem pożegnaliśmy ostatnią mieszkająca w Zielonej Górze Nauczycielkę Tajnego Nauczania, Koleżankę Adelę Stojanowską-Han, która urodziła się 15 maja 1925 r. we wsi Kobyłowloki w woj. tarnopolskim. Jej rodzice, Hilary Stojanowski, matka Michalina z domu Podboroczyńską, wywodzili się z kresowych patriotycznych rodzin polskich. (...) W 1937 r. złożyła wstępny egzamin do Państwowego gimnazjum i liceum w Czortkowie. Uczyła się w nim do wybuchu II wojny. Zdążyła ukończyć zaledwie dwie klasy gimnazjalne. Po wkroczeniu wojsk radzieckich w 1939 r. samodzielnie kontynuowała naukę.

W czasie okupacji hitlerowskiej należała do Ruchu Oporu. Była łączniczki i kolporterką AK w plutonie „Jeż”, którym dowodził plutonowy Eugeniusz Celin. Występowała pod pseudonimem „Jagienka”. Jednocześnie uczęszczała do Szkoły Handlowej w Czortkowie, w której wykładowcami byli jej gimnazjalni profesorowie. To oni zorganizowali tajne komplety. Przerobiła pod ich kierunkiem materiał I klasy przedwojennego liceum.

W 1942 r. na prośbę znanych jej osobiście rodzin polskich z sąsiedniej wsi Młyniska zgodziła się na tajne nauczanie ich dzieci w j. polskim. Pod nadzorem kierowniczki tej szkoły, Marii Orkuszowej, uczyła siedmioro dzieci, z którymi utworzyła dwa komplety i do lipca 1944 roku przerobiła z nimi program klas I-III.

Zajęcia odbywały się w prywatnych domach rodziców dzieci strzeżonych przez wyznaczone osoby. Wykorzystywała stare podręczniki szkolne i książki. Uczyła wierszyków i pieśni patriotycznych.

Działalność przerwało ponowne wkroczenie wojsk radzieckich w marcu 1944 r. i zbliżający się koniec wojny. Od 15 kwietnia 1944r. podjęła pracę w szkole powszechnej w Budzanowie, w powiecie Tremborka. Uczyła tam pierwsze klasy jako nauczycielka niekwalifikowana do 30 czerwca 1945 r.
W lutym 1945 r. została zamordowana przez banderowców jej matka, a dobytek rozgrabiony i spalony. Po zakończeniu II wojny światowej wyjechała z transportem w lipcu 1945 r. wraz z 85-letnią babcią na Ziemie Odzyskane. Osiedliła się w Rzeczycy w pow. świebodzińskim.

Rozumiała, że nauczyciele są bardzo potrzebni krajowi i podjęła pracę w szkole w Myszęcinie. Pracowała tam jako niekwalifikowana nauczycielka do grudnia 1948 r. Równocześnie zdobywała kwalifikacje pedagoga w Liceum Pedagogicznym w Sulechowie i na kursach wakacyjnych organizowanych przez kuratorium.

Warunki pracy w szkole były bardzo ciężkie. Przerośnięte dzieci, z którymi w ciągu jednego roku szkolnego przerabiała program dwóch klas, brak podręczników i pomocy naukowych utrudniały realizację materiału programowego.
W 1947 r. wyszła za mąż za absolwenta Liceum Pedagogicznego Stanisława Hana i zamieszkała w Krośnie Odrz., gdzie mąż znalazł zatrudnienie. Uczyła w różnych szkołach, w tym czasie także urodziła dwoje dzieci. Po przerwie w 1958 r. wróciła do zawodu, uzupełniając swoje kwalifikacje nauczycielskie, kończąc Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Opolu - kierunek filologia polska.

Adela Stojanowska-Han podczas odsłonięcia tablicy ronda NTN.
Archiwum ZNP Adela Stojanowska-Han podczas odsłonięcia tablicy ronda NTN.

W 1969 r., wraz z rodziną, przeniosła się do Zielonej Góry i otrzymuje skierowanie do powstałej Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej. Pracowała w niej do 1980 r. na stanowisku dyplomowanej nauczycielki - bibliotekarki, w tym samym roku odeszła na emeryturę.

Należała do Związku Nauczycielstwa Polskiego. Będąc na emeryturze, włączyła się do prac społecznych. Adela Stojanowska to zasłużona nauczycielka Ziemi Lubuskiej. Zapamiętamy panią Adelę jako człowieka zawsze pogodnego, życzliwego ludziom i ich sprawom, skorego do bezinteresownego działania i pomocy innym.

Opracowała Bożena Mania

Opracowała Bożena Mania

Polska Press Sp. z o.o. informuje, że wszystkie treści ukazujące się w serwisie podlegają ochronie. Dowiedz się więcej.

Jesteś zainteresowany kupnem treści? Dowiedz się więcej.

© 2000 - 2024 Polska Press Sp. z o.o.