Nie ma tajnego dodatku do emerytury dla mam!

Kaśka Borek

Czytałeś na Facebooku informację o tajnym dodatku za opiekę, który wszedł w życie od maja 2015? Prawda jest taka, że wówczas naprawdę zaszły zmiany w emeryturach dla opiekunów dzieci, ale...

Na Facebooku krąży i robi furorę apel z informacją skierowaną do mam, babć czy cioć, które urodziły się po 1949 roku i pobierają emeryturę lub rentę na nowych zasadach. Chodzi o to, by dowiedziały się o nowej ustawie, która weszła w życie w maju 2015 roku, i na podstawie której tym kobietom należy się dodatek do świadczenia za każde urodzone przez nie dziecko. Jest apel o udostępnianie tej informacji, aby jak najwięcej osób mogło skorzystać z tego „tajnego” (bo zapomnieli to nagłośnić) dodatku. A konkretnie chodzi o bezpłatny urlop macierzyński, który naliczany był jako nieskładkowy, a teraz liczy się jako składkowy.

Krąży to po necie. I wprowadza w błąd!
Rzeczywiście, w maju 2015 roku weszły w życie zmiany w emeryturach, między innymi dotyczące okresu opieki nad dzieckiem. Można na nich skorzystać finansowo - ale nie dotyczy to rencistów. I to nie jest absolutnie żaden dodatek!

O co naprawdę chodzi
To są nowe zasady ustalania kapitału początkowego za okresy opieki nad dzieckiem.

Z czego to wynika
1 maja 2015 roku weszły w życie przepisy ustawy z 5 marca 2015 o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., pozycja 552).

Co się zmieniło

1. Nowe zasady ustalania kapitału początkowego za okresy opieki nad dzieckiem wprowadza artykuł 174 ust. 2a ustawy emerytalnej.
2. Ten dodany przepis przewiduje, że przy ustalaniu kapitału początkowego okresy opieki nad dzieckiem (są to na przykład okresy urlopu wychowawczego lub bezpłatnego), przewidziane w artykule 7 pkt 5 tej ustawy, uwzględnia się po 1,3 proc. podstawy wymiaru kapitału początkowego za każdy rok tych okresów (z uwzględnieniem pełnych miesięcy).

A dotychczas te okresy były liczone po 0,7 proc. podstawy wymiaru.

Skąd wzięła się ta zmiana[/b
]Zapis miał zlikwidować nierówność polegającą na tym, że teraz urlopy udzielane z tytułu opieki nad dzieckiem są oskładkowane, a w starym systemie - czyli tym obowiązującym przed 1 stycznia 1999 roku - nie były.

[b]Kto skorzysta
Zmiana zasad obliczania kapitału początkowego za okres opieki nad dzieckiem wpłynie na wysokość każdej emerytury, która uwzględnia kwotę tego kapitału. Dotyczy to:

• osób, które będą przechodziły na emeryturę liczoną według nowych zasad - z kapitału i składek - z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego, przyznawaną zarówno na wniosek, jak i z urzędu, na podstawie artykułu 184 ustawy emerytalnej, emeryturę częściową, emeryturę pomostową i nauczycielskie świadczenie kompensacyjne;
• które są na emeryturze i miały ją wyliczoną, w całości lub części, z udziałem tak zwanego kapitału początkowego.

Aby mieć więcej, załatw sprawę w ZUS-ie
Osoby, które mają już ustalony kapitał początkowy z uwzględnieniem okresów opieki nad dzieckiem mogą zgłosić wniosek o ponowne jego ustalenie do ZUS-u. Jeśli nie zgłoszą takiego wniosku do czasu przejścia na emeryturę (również częściową, pomostową ) lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, ZUS z urzędu (czyli sam z siebie, bez wniosku) przeliczy kapitał początkowy przy obliczaniu wysokości przysługującego świadczenia.

Wniosek o ponowne ustalenie kapitału
Osoba zainteresowana, która ma ustalony:

• kapitał początkowy
• prawo do świadczenia obliczonego z uwzględnieniem kapitału początkowego, czyli: emerytury, emerytury pomostowej, emerytury częściowej czy nauczycielskiego świadczenie kompensacyjnego

składa wniosek o ponowne ustalenie kapitału początkowego w związku z nowymi zasadami ustalania tego kapitału za okresy opieki nad dzieckiem (przy zastosowaniu artykułu 174 ustęp 2 a).

Nie trzeba samodzielnie pisać takiego pisma. Można wykorzystać formularz ZUS Kp-3. Jest jednocześnie wnioskiem o ponowne obliczenie świadczeń przyznanych w oparciu o kapitał początkowy.

Ile poczekasz na decyzję i pieniądze
W przypadku gdy kapitał początkowy - obliczony na zasadach obowiązujących przed wejściem w życie nowych przepisów - został już uwzględniony przy ustalaniu emerytury (także częściowej i pomostowej) lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, można wystąpić z wnioskiem o ponowne obliczenie jednego z tych świadczeń przy uwzględnieniu kapitału odpowiednio przeliczonego z zastosowaniem art. 174 ust. 2 a ustawy emerytalnej.

Takim osobom ZUS wydaje decyzję w ciągu 60 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jej wydania. Emerytura w nowej wysokości przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym zostanie zgłoszony wniosek o ponowne ustalenie świadczenia.

Okresy opieki zaliczane do kapitału
Do obliczenia kapitału początkowego zaliczane są okresy składkowe oraz nieskładkowe przebyte przed 1 stycznia 1999 roku. Jednym z nich są właśnie okresy opieki nad dzieckiem. Czyli: urlopu wychowawczego, bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi oraz innych okresów bezpłatnych, a także okresy niewykonywania pracy z powodu opieki nad dzieckiem. Z tym, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zalicza wszystkich takich okresów, a jedynie konkretne. Chodzi o okresy opieki nad dzieckiem:

1. w wieku do lat 4 - w granicach do 3 lat na każde dziecko, a łącznie - bez względu na liczbę dzieci - do 6 lat,
2. na które, ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny - dodatkowo do 3 lat na każde takie dziecko.

Przy ustalaniu kapitału początkowego wymienione tu okresy opieki nad dzieckiem doliczane są w pełnym wymiarze, bez ograniczania ich do 1/3 okresów składkowych.

Kapitał początkowy - co to takiego jest
To są pieniądze, jakie kiedyś zarobiliśmy na emeryturę.

• Pojęcie kapitału początkowego wprowadziła ustawa z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ogólnie rzecz biorąc: są to pieniądze, jakie na przyszłą emeryturę zarobił każdy z nas, kto pracował przed 1999 rokiem. Do tamtego właśnie roku pracownicy nie mieli w ZUS-ie osobnych kont emerytalnych. Pracodawcy odprowadzali składki za wszystkich zatrudnionych, bez podziału na poszczególne osoby.

Zmieniła to dopiero reforma wprowadzona w 1999 roku.
Spowodowała, że takie konta powstały. Na nich są gromadzone nasze składki. Do nich tym, którzy pracowali przed reformą, można dodać właśnie tak zwany kapitał początkowy.
Ustalany jest dla osób urodzonych po 1948.

• Obliczenie kapitału początkowego - czyli teoretyczne odtworzenie składek na ubezpieczenie społeczne przez ZUS, na podstawie złożonych przez nas dokumentów - następuje poprzez:

a) obliczenie według starych zasad hipotetycznej emerytury, jaką otrzymalibyśmy w dniu 1 stycznia 1999 za przebyte do tego momentu okresy składkowe i nieskładkowe; a następnie
b) pomnożenie tej kwoty przez średnie dalsze trwanie życia (kobiet oraz mężczyzn) w wieku 62 lat, ustalone na dzień 1 stycznia 1999 roku. To ustalone zostało na 209 miesięcy.

Kapitał początkowy podlega waloryzacji (to, upraszczając, taka podwyżka świadczeń).

Gdy masz pytania i wątpliwości dotyczące Twojej sytuacji
W indywidualnych sprawach emerytalno-rentowych należy kontaktować się z oddziałem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub jego centrum obsługi telefonicznej pod numerem 22 560 16 00. Z konsultantami połączysz się w dni robocze, od poniedziałku do piątku, od 7.00 do 18.00.