Nie daj szansy czerniakowi
Groźny, ale uleczalny
Nowotwory skóry stanowią około 10 proc. wszystkich wykrywanych nowotworów złośliwych. Mogą występować na całej powierzchni skóry, jednak najczęściej pojawiają się na odsłoniętych częściach ciała.
– Czerniak skóry może powstać na skórze w każdym miejscu, również pod paznokciami lub na skórze podeszwy stopy lub dłoni. Najczęściej występuje na skórze kończyn i tułowiu, rzadziej na skórze głowy i szyi. U mężczyzn należy zwrócić szczególną uwagę na zmiany na plecach, karku, tylnej powierzchni ramion, u kobiet na skórze podudzi. Czerniak skóry rozwija się u ludzi w wieku średnim lub u osób starszych, bardzo rzadko występuje u dzieci
– mówi dr hab. n. med. Dariusz Nejc, zastępca kierownika Kliniki Chirurgii Onkologicznej Regionalnego Ośrodka Onkologicznego.
Większość nowotworów można wyleczyć za pomocą prostego zabiegu chirurgicznego.
Czerniak jest jednym z najczęściej spotykanych nowotworów złośliwych skóry. Jest najbardziej agresywny spośród wszystkich nowotworów skóry, diagnozowanych u młodych ludzi. Charakteryzuje się agresywnym wzrostem oraz możliwością tworzenia przerzutów, które są trudne w leczeniu. Tymczasem usunięcie czerniaka, kiedy choroba nie jest jeszcze zaawansowana, pozwala na wyleczenie ponad 80 proc. chorych. Dlatego tak ważne jest szybkie i prawidłowe rozpoznanie nowotworu.
Grupy ryzyka
Ryzyko zachorowania na czerniaka i inne nowotwory złośliwe skóry wzrasta, jeżeli pacjent:
– ma jasną karnację, rude lub blond włosy, niebieskie oczy, liczne piegi;
– ma dużą liczbę znamion barwnikowych i znamion w miejscach drażnienia;
– doznał oparzeń słonecznych, szczególnie w dzieciństwie;
– słabo toleruje słońce, opala się z dużym trudem lub w ogóle;
– przebywa w pełnym słońcu powyżej godziny dziennie;
– miał w rodzinie przypadki czerniaka lub innych nowotworów skóry;
– korzysta z solarium.
Na co zwrócić uwagę
Nowotwory skóry można łatwo zdiagnozować samemu, jeśli obserwuje się swoją skórę. Zawsze, kiedy widzimy nowe znamiona, narośla, przebarwienia lub zmiany w już istniejących pieprzykach jest to sygnał, aby jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Lekarz ocenia znamiona barwnikowe w oparciu o tzw. system ABCDE, który opisuje najczęstsze kliniczne cechy czerniaka. Przeprowadzając samokontrolę skóry należy korzystać z tych samych kryteriów:
– A – asymetria, np. znamię „wylewające się” na jedną stronę;
– B – brzegi poszarpane, nierównomierne, posiadające zgrubienia;
– C – czerwony, czarny, niejednolity kolor;
– D – duży rozmiar, wielkość zmiany powyżej 6 mm;
– E – ewolucja, czyli postępujące zmiany w znamieniu
Zasady profilaktyki
Powinniśmy raz w miesiącu oglądać swoją skórę – sprawdzać, czy nasze znamiona nie zmieniają się lub czy nie pojawiły sie nowe. Jeżeli zauważymy, że coś podejrzanego dzieje się ze znamieniem, powinniśmy udać się do chirurga onkologa. Jeśli się opalamy, musimy pamiętać o stosowaniu filtrów UV, noszeniu czapki i okularów przeciwsłonecznych. Unikajmy jednak słońca w godz. 11–16.00. Nie opalajmy się w solarium. Przynajmniej raz w roku powinniśmy odwiedzać dermatologa lub chirurga onkologa.
Leczenie czerniaka
Czerniak oraz inne nowotwory skóry we wczesnym stadium są łatwe do wyleczenia poprzez proste chirurgiczne wycięcie zmiany wraz z szerokim marginesem okolicznej tkanki. Często wykonuje się także biopsję węzłów chłonnych położonych najbliżej nowotworu, a jeśli choroba jest zaawansowana włącza się także inne formy leczenia, np. chemioterapię, radioterapię czy immunoterapię.
Badanie dermatoskopem
Wszelkie znamiona, narośla, pieprzyki, które mogą budzić niepokój, powinny zostać zbadane przez lekarza dermatologa lub chirurga onkologa i – w razie jakichkolwiek wątpliwości – wycięte. Badanie przeprowadzane u specjalisty jest szybkie, bezbolesne i nieinwazyjne. Lekarz ogląda skórę za pomocą dermatoskopu, badanie to pozwala wychwycić wszelkie nietypowe zmiany.
