Największa bitwa Legionów. Bitwa a sprawa polska

4-6 lipca 1916. Trwa bitwa pod Kostiuchnówką na Wołyniu. Oddziały polskie bronią frontu przed przełamaniem przez Rosjan. To największe starcie, w jakim podczas I wojny uczestniczyły legiony.

We wrześniu 1915 r. I i III Brygady Legionów Polskich w pościgu za wycofującymi się oddziałami rosyjskimi przekroczyły Bug i weszły na Wołyń. Miesiąc później, pod koniec października, dołączyła do nich II Brygada, która transportami przez Stanisławów i Nadwórną przyjechała z Karpat, gdzie wcześniej walczyła.

W ten sposób, po raz pierwszy od początku wojny, wszystkie trzy brygady legionowe znalazły się razem, na jednym odcinku frontu. Całością dowodził generał c.k. armii Stanisław Puchalski.

Zanim jednak legioniści zajęli pozycje, musieli je sobie wywalczyć. We wrześniu 1. Pułk Piechoty uderzył na wieś Kostiuchnówkę i zajął ją, ale walki na swoim odcinku prowadził jeszcze przez miesiąc.

Z kolei w październiku ciężkie walki z Rosjanami stoczyły II i III Brygada. Na przełomie października i listopada żołnierze II Brygady w krwawych walkach zdobyli wzgórza wokół tej ukraińskiej wsi. Można powiedzieć, że była to pierwsza bitwa pod Kostiuchnówką. Druga odbędzie się za osiem miesięcy.

Spokój na Wołyniu

Po walkach zaczęła się wojna pozycyjna. Po obu stronach frontu wybudowano system polowych umocnień: okopów, ziemianek, schronów i rowów łącznikowych.

- Teren, o którym mówimy był bardzo podmokły, pokryty bagnami i rzeczkami, dlatego kopanie okopów było utrudnione. Najpierw budowano więc specjalny szalunek z drewna, a następnie wypełniano go ziemią, kamieniami i piaskiem i dopiero na tym stawiano zasadnicze umocnienia - wyjaśnia dr Tomasz Dudek, krakowski historyk, autor monografii bitwy zatytułowanej „Kostiuchniówka 1916”.