Fot. 123rf
Podpowiadamy, kto może wystąpić o świadczenie w obniżonym od 1 października wieku emerytalnym
Już za kilka dni osoby, które będą chciały skorzystać z obniżenia wieku emerytalnego, będą mogły składać wnioski o emeryturę. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zacznie je przyjmować od 1 września, mimo że przepisy wchodzą w życie od 1 października.
Przypomnijmy, że od 1 października 2017 r. wiek emerytalny będzie wynosił 60 lat (dla kobiet) i 65 lat (dla mężczyzn). Jest to emerytura w powszechnym wieku emerytalnym i aby się o nią ubiegać, nie trzeba mieć określonego stażu ubezpieczeniowego – liczy się przede wszystkim stan konta emerytalnego w ZUS. Emeryturę we wcześniejszym wieku można otrzymać:
- na swój wniosek (na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej),
- z urzędu (na podstawie art. 24a ustawy emerytalnej).
Nowy wiek emerytalny dotyczy też okresowej emerytury kapitałowej, którą ZUS przyznaje:
- na wniosek (art. 12 ustawy o emeryturach kapitałowych),
- z urzędu (art. 13 ustawy o emeryturach kapitałowych).
Na emeryturę we wcześniejszym wieku będą mogły przejść:
- osoby, które skończą 60 (kobiety) lub 65 lat (męźczyźni) po 30 września 2017 r.,
- osoby, które do 30 września 2017 r. skończą 60 lub 65 lat, ale nie osiągną do tego czasu podwyższonego wieku emerytalnego, czyli takiego, który obowiązuje obecnie i zależy od roku i kwartału urodzenia,
- osoby, które do 30 września 2017 r. osiągną również podwyższony wiek emerytalny, jeśli nie mają jeszcze przyznanej powszechnej emerytury.
Jeśli wnioskodawca ukończy wiek 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) przed 1 października 2017 r., ale przed tym dniem nie będzie jeszcze w podwyższonym wieku emerytalnym, emeryturę uzyska od miesiąca zgłoszenia wniosku o to świadczenie, ale nie wcześniej niż od 1 października 2017 r.
Wybór spośród dwóch lub trzech tablic
Jak wiadomo, wysokość emerytury oblicza się jako iloraz kapitału zgromadzonego na kontach w ZUS oraz średniego dalszego trwania życia. Średnie dalsze trwanie życia jest ustalane na podstawie specjalnych tablic, ogłaszanych co roku w komunikatach prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Jest ono mianowicie ustalane według tablicy trwania życia obowiązującej w dniu:
- w którym złożony zostanie wniosek o emeryturę,
- w którym ZUS przyzna emeryturę, jeżeli wniosek był niepotrzebny – bo ZUS przyznał emeryturę z urzędu w miejsce dotychczas pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy – albo jeżeli w dniu złożenia wniosku nie zostały jeszcze spełnione wszystkie warunki do emerytury.
Jeżeli jest to dla wnioskodawcy korzystniejsze, od 1 maja 2015 roku ZUS stosuje tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym dana osoba osiągnie wiek emerytalny. Od 1 października 2017 r. będzie to zatem tablica obowiązująca w dniu ukończenia 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni).
Jeżeli do końca września 2017 r. wnioskodawca skończy 60 lub 65 lat, ale nie osiągnie jeszcze do tego czasu podwyższonego wieku emerytalnego (czyli takiego, który obowiązuje obecnie i zależy od roku i kwartału urodzenia) ZUS może obliczyć emeryturę na podstawie średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według:
tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę lub
tablicy trwania życia obowiązującej w dniu, w którym wnioskujący skończy 60 lub 65 lat – jeśli będzie to dla niego korzystniejsze.
Jeżeli natomiast do końca września 2017 r. wnioskodawca skończy również podwyższony wiek emerytalny, ZUS obliczy mu emeryturę na podstawie średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według:
- tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę lub
- tablicy trwania życia obowiązującej w dniu, w którym skończy podwyższony wiek emerytalny lub
- tablicy trwania życia obowiązującej w dniu, w którym skończy 60 lub 65 lat,
– w zależności od tego, co będzie dla niego korzystniejsze.
Jaki staż zapewni najniższą emeryturę
Jeśli wnioskująca o emeryturę osoba jest kobietą, dotyczy ją zmiana stażu wymaganego do uzyskania najniższej emerytury – od 1 października 2017 r. nastąpi obniżenie do 20 lat minimalnego stażu składkowego i nieskładkowego, który trzeba udowodnić, aby mieć gwarancję najniższej emerytury (nowelizacja art. 87 ustawy emerytalnej).
Jeśli ZUS_przyznał jej przed 1 października 2017 r. emeryturę, której nie podwyższył do minimalnej kwoty z tego względu, że kobieta nie udowodniła obowiązującego w tym okresie podwyższonego stażu (21 lat lub 22 lata) – a będzie miała wymagany 20-letni staż, od 1 października 2017 r. ZUS_podwyższy jej emeryturę do kwoty najniższej bez konieczności składania wniosku w tej sprawie (czyli nastąpi to z urzędu).
Ważne dla wczesnych emerytów
Jak wiadomo osoby, które są na wcześniejszej emeryturze i osiągają dodatkowe przychody, muszą się liczyć ze zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczenia, jeśli przekroczą określone limity. Takie osoby też mogą zostać objęte zmianami od 1 października.
Jeśli mianowicie dana osoba otrzymuje wcześniejszą emeryturę i została ona zmniejszona, a ma skończone 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) – od 1 października z urzędu (czyli bez konieczności składania wniosku) ZUS_zacznie wypłacać jej emeryturę w pełnej wysokości.
Jeśli natomiast dana osoba skończy 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) po 30 września 2017 r., ZUS_zacznie wypłacać emeryturę w pełnej wysokości od miesiąca jej urodzin.
A co z wypłatą zawieszonej emerytury? Jeśli dana osoba ma zawieszoną emeryturę z powodu osiągania zbyt wysokich przychodów, a skończyła 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) lub wiek ten ukończy przed 1 października 2017 r., wypłata świadczenia przysługuje jej od 1 października 2017 r. Jeśli natomiast skończy 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) po 30 września 2017 r., wypłata emerytury będzie jej przysługiwać od miesiąca urodzin.
W obydwu przypadkach skontaktuje się z nią ZUS w celu podjęcia wypłaty świadczenia.
Zachowanie prawa do świadczeń
Załóżmy, że 1 października 2017 r. ktoś będzie mieć prawo do świadczenia przedemerytalnego (zasiłku przedemerytalnego), emerytury pomostowej lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Co wtedy? Otoż będzie mógł pobierać te świadczenia do dnia, w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny, chyba że prawo do nich ustanie przed tym dniem. Jeśli jednak skończy 60 lub 65 lat, może także po 30 września 2017 r. złożyć wniosek o powszechną emeryturę. Wówczas prawo do ww. świadczeń ustanie wcześniej – na zasadach określonych w przepisach dotyczących tych świadczeń.
Aby uzyskać prawo do emerytury w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego, gdy ustanie prawo do emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego lub świadczenia przedemerytalnego, trzeba złożyć wniosek o emeryturę. Nie ma tu możliwości nabycia emerytury z urzędu.