Kultowe samochody na starych zdjęciach. Te modele jeździły dawniej po polskich drogach, dziś kosztują majątek

JK

Początki motoryzacji w Polsce sięgają jeszcze XIX wieku, kiedy to założono pierwsze przedsiębiorstwo produkcyjne. Od tego czasu rynek samochodowy systematycznie się rozwijał, choć na tle reszty świata przez długi okres wypadaliśmy raczej słabo. Jakie modele i w jakiej liczbie jeździły po polskich drogach w dwudziestoleciu międzywojennym i PRL-u? Zobaczcie archiwalne fotografie.

Początki motoryzacji w Polsce

Historia polskiej motoryzacji zaczyna się w 1893 roku, kiedy powstają zakłady Ursus, znane początkowo z produkcji traktorów. Centralne Warsztaty Samochodowe założone w 1918 roku były jednym z najbardziej znanych producentów samochodów w II Rzeczpospolitej Polskiej. Oprócz nich na rynku funkcjonowały:

• K. Rudzki i S-ka produkujący samochód Ralf-Stetysz
• Lilpop, Rau i Loewenstein produkujący samochody na licencji koncernu General Motors
• Państwowe Zakłady Inżynierii produkujące m.in. Polskiego Fiata 508 oraz autobusy i pojazdy ciężarowe
• Towarzystwo Budowy Samochodów AS produkujące samochody AS S1 i S2
• Ursus produkujący m.in. ciężarówki i autobusy Ursus A
• kilka montowni zagranicznych marek

Jak wyglądały wtedy samochody na polskich drogach?

Mimo rozwoju krajowej motoryzacji Polska zostawała daleko z tyłu za Europą i Stanami Zjednoczonymi. Warto zauważyć, że w 1924 roku w całym kraju było 8401 aut, podczas gdy w tym samym roku w USA zarejestrowano 17,5 miliona nowych samochodów. Znaczy to, że w pierwszej połowie lat 20. jeden samochód przypadał na... 700 osób. Jak jest dzisiaj? Obecnie Polska plasuje się powyżej średniej unijnej, bowiem na 1000 mieszkańców przypada 505 samochodów.

Rozwój i upadek krajowej produkcji

Międzywojenny rozwój polskiej motoryzacji przypadł na drugą połowę lat 30., co było konsekwencją podpisania przez polski rząd porozumienia z włoskim Fiatem. Państwowe Zakłady Inżynierii otrzymały licencję na produkcję polskich samochodów Fiat, m.in. Polskiego Fiata 508, najtańszego i najpopularniejszego samochodu końca lat 30. w Polsce.

W 1936 zaczęto produkować na licencji marki Buick, Chevrolet oraz Opel, a trzy lata później dołączyły do nich BMW i Mercedes-Benz. Całą krajową produkcję zatrzymała II Wojna Światowa, niszcząc wszystkie przedwojenne zakłady produkcyjne.

Odrodzenie

W czasach Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej nie przywrócono żadnego przedwojennego producenta, prócz produkującego ciągniki Ursusa. Powstały za to nowe, centralnie sterowane zakłady, takie jak:

• Fabryka Samochodów Osobowych (FSO)
• Fabryka Samochodów Ciężarowych w Lublinie
• Zakład Samochodów Dostawczych w Nysie
• Fabryka Samochodów Małolitrażowych
• Fabryka Samochodów Rolniczych w Poznaniu
• Autosan
• Jelczańskie Zakłady Samochodowe
• Fabryka Samochodów Ciężarowych „Star”

Odrodzenie krajowej produkcji widać wyraźnie na liczbach. W roku 1980 wyprodukowano w Polsce 417 834 samochody, co dawało nam 13. miejsce na świecie i 8. w Europie. Wśród najbardziej kultowych modelów samochodów osobowych powstających w PRL-u można wyróżnić Warszawę, Syrenę, FSO/Polskiego Fiata 125p oraz Polskiego Fiata 126p i Poloneza.

Polski Fiat 126p, znany jako „maluch”, był najbardziej znanym oraz najliczniej produkowanym samochodem w historii Polski. Na rynek wypuszczono 3 318 674 egzemplarzy.

Po upadku komunizmu polski rynek samochodowy uległ prywatyzacji. W latach 2007-2009 Polska była największym producentem samochodów osobowych w Europie Środkowo-Wschodniej - po Czechach i Rosji. W 2017 roku w tym samym zestawieniu zajęliśmy 4. pozycję.