Kto ma prawo do 500 złotych na dziecko? [relacja z dyżuru]

Jolanta Zielazna

Ekspertki wyjaśniały wątpliwości związane między innymi z obliczaniem dochodu, zasiłkami z zagranicy.

- Mój syn rozwiódł się z żoną, dzieci jeden miesiąc wakacji spędzają z nim, raz w tygodniu 1 dzień, w drugim tygodniu - 6 dni. Dzieci na stałe są u matki, a do syna, czyli swego ojca, przyjeżdżają. Czy syn może złożyć wniosek o 500 zł?
- Wszystko zależy od tego, co jest napisane w wyroku rozwodowym. Jeśli z wyroku wynika, że rodzice sprawują opiekę naprzemienną, to oboje mogą złożyć wniosek i wtedy możliwe jest wypłacenie 500 zł w proporcjonalnej wysokości każdemu z nich za tyle dni, ile u każdego dziecko przebywa pod opieką.
Zwracam uwagę, że powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom to nie jest to samo, co opieka naprzemienna. To dwa różne pojęcia.

- Mąż podjął pracę w 2016 r. od 25 stycznia. Czy to będzie liczyło się do dochodów z 2014 roku? Wtedy mąż nie pracował, prowadziliśmy tylko gospodarstwo rolne.
- W tej sytuacji do dochodów z gospodarstwa rolnego za 2014 r. będzie dodany dochód uzyskany za miesiąc następujący po miesiącu, w którym nastąpiło uzyskanie dochodu, czyli za luty. Miesięczny dochód będzie pomniejszony o składkę na ubezpieczenie społeczne, składkę zdrowotną (9 proc.) i zaliczkę na podatek dochodowy.

- Mamy dwoje dzieci, córkę 19 lat, która się uczy i młodsze niepełnosprawne. Prowadzimy gospodarstwo role. Czy dostaniemy na młodsze 500 zł?
- Córka jest pełnoletnia, więc na nią już świadczenie wychowawcze nie przysługuje. Na młodsze dziecko tak, ale trzeba spełniać kryterium dochodowe. Jeśli jest to dziecko niepełnosprawne, kryterium wynosi 1200 zł netto na osobę.

- Jak oblicza się dochód z gospodarstwa rolnego?
- Mnoży się liczbę hektarów przeliczeniowych z roku 2014 przez kwotę dochodu ogłaszanego corocznie w drodze obwieszczenia GUS tj. za 2014 rok - 2506 zł. Wynik dzieli się przez 12 miesięcy, a następnie - przez liczbę osób w rodzinie. Córka, jeśli prowadzi z państwem wspólne gospodarstwo, pozostaje na waszym utrzymaniu, to do 25 roku życia zaliczana jest do rodziny, dochód więc dzieli się na 4 osoby.
Jeśli nie jest pani pewna, czy nie przekraczają państwo dochodu, proszę złożyć wniosek.

- Jesteśmy rolnikami, mamy córkę pełnoletnią, która kończy liceum i 14-letniego syna. Czy przysługuje nam 500 zł? Czy jest ważne to, że córka będzie się dalej uczyła?
- Ponieważ córka jest pełnoletnia, na nią świadczenie już nie przysługuje. Automatycznie to młodsze staje się dzieckiem pierwszym w rodzinie, czyli pod uwagę brany jest dochód rodziny, który nie może przekraczać kryterium dochodowego. Może pani złożyć wniosek, ale liczą się wtedy dochody wszystkich pełnoletnich członków.
Jeśli, jak pani mówi, jest to gospodarstwo, to pod uwagę brany jest dochód z gospodarstwa za 2014 r.: liczbę hektarów przeliczeniowych dzielimy przez 12 miesięcy, a następnie przez 4 osoby. Tak wyliczony dochód nie może przekraczać 800 zł na osobę. Jeśli były inne dochody poza gospodarstwem - też trzeba je wykazać.

- Pracuję z mężem w Holandii, w Polsce mamy dzieci. W Holandii otrzymujemy na nie świadczenia. Mamy troje dzieci, pierwsze jest pełnoletnie, czy na drugie i trzecie dziecko przysługuje po 500 zł?
- Żeby otrzymywać świadczenie wychowawcze trzeba mieszkać w Polsce. Jeśli państwo oboje przebywacie za granicą, tam pracujecie i pobieracie na dzieci świadczenia o podobnym charakterze, to świadczenie wychowawcze nie przysługuje. Ale skoro dzieci mieszkają w Polsce może pani złożyć wniosek w gminie wg miejsca zamieszania. Zostanie on przesłany do Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej podległego urzędowi marszałkowskiemu, który ustali, czy w pani przypadku mają zastosowanie przepisy o tzw. koordynacji świadczeń i wyda stosowna decyzję.

- Samotnie wychowuję córkę, nie mam żadnego dochodu za 2014 r. Nie mam zasądzonych alimentów, bo złożyłam pozew i czekam na termin rozprawy. Czy mogę składać wniosek o 500 zł?
- Jeśli w 2014 r. nie miała pani żadnego dochodu to również może pani ubiegać się o świadczenie wychowawcze. Składa pani stosowne oświadczenia, które są załącznikami do wniosku.

- Mąż pracuje za granicą i dostaje tam benefit child. Ja mieszkam w Polsce, dzieci są ze mną. Czy dostanę na nie w Polsce 500 zł?
- Może pani złożyć wniosek w gminie wg miejsca zamieszkania, ale zostanie on wysłany do Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu, który zajmuje się koordynacją świadczeń i tam pracownicy będą decydować.

- Wiem, że do 500+ liczy się dochód z 2014 roku. A co w sytuacji, gdy wtedy pracowałam w Anglii? Teraz jestem w Polsce, nigdzie nie pracuję. W listopadzie 2014 r. jeszcze w Anglii urodziłam dziecko, w styczniu 2015 r. wróciłam do Polski na stałe. Do lipca odbierałam też zasiłek macierzyński angielski. W Polsce z zagranicznych dochodów się nie rozliczałam. Nie mam zasądzonych żadnych alimentów, mój jedyny dochód to czasami niewielki zasiłek z pomocy społecznej.
- Gdy będzie składała pani wniosek o świadczenie wychowawcze, należy również wypełnić oświadczenie, które jest załącznikiem nr 2 do wniosku, które dotyczy dochodów nieopodatkowanych. Wykazuje pani dochód z roku 2014 r. z adnotacją , że teraz przebywa pani w Polsce i jest to dochód utracony.
Proszę też zaznaczyć, że nie ma pani zasądzonych alimentów.

- O ile się orientuję, rodziny które mają jedno dziecko muszą spełniać warunek, że dochód nie przekracza 800 zł na osobę. Dochód wykazujemy za 2014 r. Wtedy mój mąż w ogóle nie pracował, ja miałam dochód, ale nie przekraczaliśmy 800 zł, na osobę. W marcu 2015 mąż zaczął pracę i pracuje nadal. Dochód byłby wyższy niż 800 zł, więc czy będziemy się kwalifikować na ten program? Ja pracuję i w 2014 r. od lutego przez pół roku byłam na stażu organizowanym przez PUP, był z unijnych pieniędzy, nieopodatkowany. Potem od sierpnia 2014 do końca roku pracowałam na pracach interwencyjnych. I cały czas kontynuuję zatrudnienie.
- Jeśli chodzi o męża, to zaznacza pani we wniosku w części 7.3, że nie nastąpiła utrata dochodu przez członka rodziny, a poniżej - że nastąpiło uzyskanie. W tej sytuacji do dochodu z 2014 r. będzie doliczany dochód męża za kwiecień 2015 r. pomniejszony o składkę na ubezpieczenie społeczne, zdrowotną i zaliczkę na podatek dochodowy.
W pani przypadku będzie liczony dochód od sierpnia 2014 tylko z tytułu zatrudnienia. Ponieważ staż był nieopodatkowany - nie zalicza się go do dochodów.

- Mam wnuki w wieku 6 i 9 lat, które posiadają podwójne obywatelstwo, polskie i amerykańskie. Są zameldowane w Polsce, ale obecnie z rodzicami są w Stanach. Czy dostaną 500 zł?
- Podstawową zasadą jest zamieszkiwanie w Polsce. Jeśli będą zamieszkiwały w Polsce, to można wystąpić z wnioskiem.

- Czy świadczenie 500 zł będą wliczane do dochodu do pomocy społecznej?
- Nie. Jeśli będzie chciała pani ubiegać się o pomoc z ośrodka pomocy społecznej, świadczenie wychowawcze nie będzie wliczane do dochodu. Nie jest też brane pod uwagę przy obliczaniu dochodu do świadczeń rodzinnych, te pieniądze nie są też opodatkowane.

- Czy to prawda, że decyzje na 500 zł wydawane są do września 2017 r.?
- Tak.

- Od października 2015 r. jesteśmy z mężem w trakcie rozwodu, mamy dwójkę dzieci. Jest złożona apelacja, czyli orzeczenie nie jest jeszcze prawomocne. Czy we wniosku o 500 zł mam wykazać, że jestem mężatką czy w trakcie rozwodu?
- W świetle przepisów, póki nie ma prawomocnego wyroku, jest pani mężatką. Wniosek może pani złożyć, ale jeśli ubiega się pani o świadczenie na pierwsze dziecko to również z dochodami męża. Bez dochodów może pani składać w tej chwili wniosek na młodsze dziecko.

- Mam troje dzieci, ale dwójka jest już pełnoletnia, uczą się i są na utrzymaniu rodziców. Jak to się liczy do dochodu.
- Jeśli dwoje z tej trójki dzieci jest już pełnoletnich, to na nie świadczenie 500 zł nie przysługuje. Trzecie w tej sytuacji traktowane jest jako dziecko pierwsze, więc musi być spełnione kryterium dochodowe - 800 zł netto na osobę. Wszyscy pełnoletni członkowie rodziny składają oświadczenie o dochodach.

- Mamy czwórkę dzieci - dorosłe córki i 2 synów młodszych, 14 i 11 lat. Oni są trzecim i czwartym dzieckiem, tak? Córki pracują, są samodzielne.
- Nie. Pierwszym dzieckiem jest starszy z chłopców, a drugim dzieckiem jest najmłodszy syn. Jeśli chce pani ubiegać się o 500 zł na dwójkę dzieci, to trzeba wykazać dochody wszystkich członków rodziny. Będzie ustalony dochód na osobę w rodzinie, który nie może przekraczać 800 zł na osobę.
A jeśli chce pani świadczenie tylko na najmłodsze dziecko, nie trzeba wykazywać sytuacji dochodowej rodziny.

- Jestem samotną matką, mam 3 córki, dwie już dorosłe. Czyli na najmłodszą mogę złożyć wniosek?
- Tak, ale pod uwagę będzie brane kryterium dochodowe.

- Mamy jedno dziecko, czy będziemy kwalifikować się do 500 zł? Mamy gospodarstwo rolne, mąż ma rentę powypadkową.
- Jeśli będą ubiegać się państwo o świadczenie na pierwsze dziecko, musi być spełnione kryterium dochodowe. Należy wykazać dochód z gospodarstwa za 2014 r. oraz z tytułu renty męża.

- Czy w rolnictwie dopłaty też brane są pod uwagę jako dochód? Mąż od 10 lat pobiera też rentę powypadkową.
- Dopłaty nie są brane pod uwagę, tylko dochód z hektarów przeliczeniowych z roku 2014. Natomiast renta męża pomniejszana o składkę zdrowotną i podatek będzie uwzględniana do wyliczenia dochodu.

- Mam trójkę dzieci, ale córka w tym roku skończy 18 lat. Czy na nią też dostanę 500 zł? Jestem rolnikiem.
- Tak, świadczenie przysługuje do ukończenia 18 roku życia. W pani wypadku pierwszym dzieckiem będzie córka, która niebawem skończy 18 lat. Jeśli będzie chciała pani świadczenie na całą trojkę należy udokumentować sytuację dochodową wszystkich członków rodziny. W pani przypadku liczony będzie dochód z gospodarstwa: liczba hektarów przeliczeniowych (znajdzie ją pani na nakazie płatniczym podatku rolnego) pomnożyć przez 2506 zł. Wynik trzeba podzielić przez 12 miesięcy, a następnie przez liczbę członków rodziny wykazanych we wniosku. To pozwoli pani zorientować się, czy jest spełnione kryterium dochodowe. Jeśli będzie mniej niż 800 zł na osobę, będzie pani przysługiwało świadczenie wychowawcze.
Jeśli dochód będzie przekraczał 800 zł, może się pani ubiegać o świadczenie, ale tylko na drugie i trzecie dziecko.

- Syn w przyszłym roku kończy 18 lat. Czy na to trzecie dziecko dostanę więc pieniądze?
- Wniosek będzie rozpatrywany z uwzględnieniem obecnej sytuacji, czyli trójka dzieci. Jeśli dziecko ukończy 18 lat w trakcie pobierania świadczenia, na pewno będzie to uwzględnione w decyzji, świadczenie na to dziecko będzie przysługiwało do dnia urodzin. Na dalszy okres otrzyma pani świadczenie na dwoje dzieci ponieważ pierwszym dzieckiem stanie się to drugie niepełnoletnie.

- Ja pracuję, ale dziecko dostaje też alimenty. Czy one też są doliczane do dochodu?
- Tak, są wliczane.

- W 2015 roku przeszliśmy z gospodarstwa na emeryturę. Syn skończy 18 lat pod koniec roku, nasz dochód teraz nie przekracza 800 zł na osobę, bo emerytury z KRUS są niskie. Czy my dostaniemy te 500 zł, bo czytałem, że pod uwagę brane są dochody z 2014 r.?
- Tak, należy wykazać dochody z roku 2014 z tytułu prowadzonego gospodarstwa i dochody z tytułu emerytury. Proponuję, żeby pan złożył wniosek. Wtedy urzędnicy przeliczą dochód i może się okaże, że na te kilka miesięcy świadczenie będzie przysługiwało.

- Mąż pracuje za granicą, ja pracuję w Polsce. Czy mamy prawo do zasiłku 500 zł na dzieci? Mąż tam nie pobiera zasiłku na dzieci, nie starał się o nic.
- Powinna pani złożyć wniosek, zostanie on przekazany do Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu, który zajmuje się sprawami koordynacji. Tam zapadnie decyzja.

- Wnuczka w sierpniu urodzi pierwsze dziecko. Była i jest studentką, w 2014 roku nie pracowała, ojciec dziecka też nie pracuje. Wnuczka dostawała niewielkie stypendium socjalne. Co będzie brane jako jej dochód? Dodam, że mieszka już oddzielnie, w innej miejscowości.
- Jeśli jest to jedyne ich dziecko to zarazem jest to pierwsze dziecko, więc należy udokumentować sytuację dochodową. Jeśli nie pracowali, dalej nie pracują, to do dochodu liczy się stypendium socjalne. Rodziną będą 3 osoby. Prócz wniosku wypełniają załącznik nr 2, który mówi o dochodach nieopodatkowanych. Wnuczka i ojciec dziecka wpisują swoje dochody nieopodatkowane, w tym wypadku będzie to stypendium socjalne za 2014 r. Ich dochody będą się dzieliły na 3 osoby.
Wnuczka powinna złożyć wniosek w miejscu zamieszkania.

- Mąż pracuje w Niemczech i tam pobiera zasiłek rodzinny. Czy w Polsce mogę składać wniosek na drugie dziecko?
- Wniosek może pani złożyć. Zostanie wysłany do Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu. On będzie rozstrzygał w państwa sprawie. Ogólną zasadą jest, że świadczenie wychowawcze nie przysługuje, jeśli podobnego typu świadczenie pobierane jest za granicą.

- Pracuję poza rolnictwem, ale posiadam ponad dwu hektarową działkę, którą oddałam w dzierżawę. Co muszę podać we wniosku, jeżeli chodzi o dochód z gospodarstwa (wysokość dzierżawy)?
- Ubiegając się o świadczenie wychowawcze musi Pani wykazać dochody otrzymywane poza rolnictwem za rok 2014 np. z tytułu zatrudnienia. Ponadto ustalając dochód rodziny uzyskany z gospodarstwa rolnego do powierzchni gospodarstwa stanowiącego podstawę wymiaru podatku rolnego wlicza się obszary rolne oddane w dzierżawę.

- Zastanawiamy się z mężem czy możemy starać się o pieniądze z programu 500+. Nasza sytuacja jest dość złożona. Mąż ma dwie córki z poprzedniego małżeństwa. Jedna skończyła 18 lat w zeszłym roku, druga skończy 18 lat w tym roku, w sierpniu. Mieszkają z matką, mąż płaci alimenty. Razem mamy syna (6 lat). Była żona mojego męża też ma w nowym związku syna. Pytanie jest takie, czy możemy złożyć wniosek na 500+ na naszego syna? I jeśli mamy taką szansę, to czy tylko do skończenia pełnoletności córki mojego męża? Dodam, że nie mieścimy się w kryterium dochodowym, gdybyśmy chcieli się starać o pieniądze na pierwsze dziecko.
- Ojciec dziecka nie może występować o 500 zł na dzieci, które po rozwodzie mieszkają z matką, ani wpisywać ich do składu swojej nowej rodziny jako pierwszego i drugiego w niej potomka. Pani 6-letni syn jest jedynym lub najstarszym dzieckiem w Pani rodzinie w wieku do ukończenia 18. roku życia. A więc przy ubieganiu się o świadczenie wychowawcze na 6-letniego syna musi Pani spełnić kryterium dochodowe 800 zł netto lub 1200 zł netto (gdy w rodzinie jest niepełnosprawne dziecko).