Komornik sądowy - kim jest, jak działa?
Komornik sądowy zajmuje się przymusową egzekucją długów. Nie może jednak działać według własnego uznania.
Komornicy cieszą się złą sławą. Nie wnikamy tutaj, czy zasłużenie, czy też nie, ale faktem jest, że wokół ich pracy narosło mnóstwo pytań i wątpliwości. Często nie wiemy jednak, że to co bierzemy za czystą złośliwość urzędnika czy brak serca, wynika z przepisów. Na prośbę Czytelników przygotowaliśmy cykl poradników dotyczących komorników i ich pracy.
Kim jest komornik sądowy
To przedstawiciel władzy publicznej, gwarant wykonalności wyroków sądowych wydanych w imieniu Rzeczpospolitej Polskiej - czyli funkcjonariusz publiczny.
W praktyce oznacza to dla nas między innymi to, że wykonując swoją pracę, komornik korzysta ze szczególnej ochrony prawa karnego, jaka przysługuje funkcjonariuszom publicznym. Ta szczególna ochrona polega na tym, że gdybyśmy na przykład pobili komornika, który przyjdzie w sprawach zawodowych do naszego domu, to grozi nam surowsza kara, niż za naruszenie tak zwanej nietykalności cielesnej „zwykłego” Kowalskiego czy Nowaka.
Równocześnie pamiętajmy jednak, że jako funkcjonariusz publiczny komornik podlega szczególnej odpowiedzialności w przypadku popełnienia przestępstw urzędniczych.
Zasady działania
- Komornik działa przy sądach rejonowych - w tak zwanych rewirach. To obszar właściwości sądu rejonowego bądź kilku sądów, w którym pracuje zazwyczaj więcej niż jeden komornik. Uwaga! Komornik działa zazwyczaj w swoim rewirze. Ale wierzyciel może wybrać komornika z innego rewiru, a nawet innej części kraju (ponosząc koszty związane jego pracą). Prawo wyboru nie przysługuje wyłącznie w sprawach o egzekucje z nieruchomości. Komornik wybrany przez wierzyciela nie może odmówić podjęcia działań - jeśli mają być prowadzone w obszarze właściwości sądu apelacyjnego (nie rejonowego!) obejmującego jego rewir. Wyjątkiem uzasadniającym odmowę są wyraźnie wyróżnione sytuacje.
- Komornik sądowy interesantów przyjmuje w swojej kancelarii komorniczej.
- Komornik może dokonywać czynności w dni robocze i soboty od godziny 7.00 do 21.00. W porze nocnej i w dni świąteczne oraz w niedziele także - ale tylko mając zezwolenie prezesa sądu rejonowego.
- Wykaz komorników znajdziesz na stronie internetowej www.komornik.pl
Co robi komornik
- Jego podstawowym zadaniem jest prowadzenie egzekucji sądowej.
- Egzekucja sądowa, najprościej tłumacząc, polega na tym, że przy zastosowaniu określonych środków przymusu dąży się do ściągnięcia (wyegzekwowania) z majątku dłużnika należności dla wierzyciela. Czyli choćby dla banku, któremu nie spłacamy kredytu zaciągniętego na kupno mieszkanie. Warto wiedzieć: nasza procedura cywilna wyróżnia dwa rodzaje egzekucji sądowej - świadczeń pieniężnych oraz niepieniężnych (to eksmisja; wydanie ruchomości).
Zapamiętaj!
- Głównym zadaniem komornika jest prowadzenie egzekucji sądowej. Polega na dążeniu do ściągnięcia z majątku dłużnika należności dla wierzyciela poprzez przymusowe zajęcie składniki majątku dłużnika.
- Ta egzekucja wszczynana jest jednak dopiero po tym, jak sąd przeprowadzi sprawę i wyda tytuł wykonawczy. Wydaje go tylko i wyłącznie sąd - w postępowaniu rozpoznawczym, które poprzedza postępowanie egzekucyjne (czyli włączenie się do sprawy komornika).
- Komornik nie może podejmować czynności egzekucyjnych bez złożenia przez wierzyciela ważnego tytułu wykonawczego, ale również wniosku o wszczęcie egzekucji.
Komornik wkracza właściwie na końcu
Tak, gdy Twoja sprawa trafia do komornika, to właściwie jest to jej... finał. Wytłumaczmy to, w uproszczony sposób, na przykładzie Nowaka, która przestał spłacać kredyt wzięty w banku na mieszkanie (czyli jest dłużnikiem). Wierzyciel (czyli bank) wypowiedział mu umowę kredytową i skierował sprawę na drogę sądową. Sąd wydał tak zwany tytuł wykonawczy. Mając ten urzędowy dokument, potwierdzający istnienie i zakres kwalifikującego się do egzekucji roszczenia wierzyciela, bank kieruje sprawę do komornika. Klamka zapada.
Bo komornik owszem, sprawdza wniosek wierzyciela - ale tylko i wyłącznie pod względem formalnym. To znaczy, czy został prawidłowo sporządzony, podpisany przez osobę upoważnioną, czy dołączono tytuł wykonawczy. Komornik nie tyle, że nie ma obowiązku - nie ma nawet prawa badać zasadności i wymagalności długu objętego sądowym tytułem wykonawczym. Nowak może tłumaczyć mi, że nie płacił bankowi, bo ten źle naliczył mi zadłużenie. Ale komornik nie może wziąć tego pod uwagę, bo jest związany treścią wniosku o wszczęcie egzekucji i musi przyjąć wniosek o jej wszczęcie.
Co z tego wynika
A to, że jeśli nasz przykładowy Nowak chce uniknąć wizyty komornika, musi zacząć działać wcześniej. Czyli próbować dogadywać się z bankiem, by zmniejszył mu raty za mieszkanie albo je zawiesił na jakiś czas, albo przedstawiać swoje racje w sądzie.
Pamiętaj: sąd w postępowaniu przed wydaniem tytułu wykonawczego (nakazu) sprawdza, czy z Twojej przykładowej umowy z bankiem wynika obowiązek zapłaty, jaka pozostała kwota do spłaty kredytu, jakie należy zasądzić odsetki (ustawowe, umowne czy karne) i inne koszty.
W postępowaniu sądowym można przedstawiać (podnosić) wszystkie argumenty na swoją obronę! Przykładowo takie, że obowiązek zapłaty kredytu nie istnieje, że został wcześniej spłacony, że jest przedawniony, że wierzyciel zgodził się na późniejszą zapłatę, itp.
Pamiętaj jednak, że aby móc skutecznie skorzystać z tej możliwości obrony, trzeba brać czynny udział w postępowaniu sądowym i podnosić wszelkie argumenty na swoją korzyść. Po zakończeniu postępowania i wydaniu tytułu wykonawczego nie będzie już takiej możliwości.
Powtórzmy, żebyś zapamiętał: wtedy klamka zapadnie.
Co się dzieje dalej
Po uzyskaniu tytułu wykonawczego (czyli już po zakończeniu postępowania przed sądem) wierzyciel może skierować sprawę do komornika - na tak zwaną drogę postępowania egzekucyjnego. I właśnie wtedy do akcji wkracza komornik.
Komornik wkracza na drogę postępowania egzekucyjnego jedynie na wniosek wierzyciela! ten w swoim piśmie określa między innymi sposób ściągnięcia długu. Przykładowo: czy ściąganie długi ma się odbywać poprzez zajęcie pensji naszego przykładowego Nowaka, rachunków bankowych, czy może ruchomości (są to ADG, RTV, pojazd mechaniczny, komputer, wyposażenie mieszkania, itp.) lub nieruchomości (działka, dom, mieszkanie, garaż, itp.).
To wierzyciel decyduje. Od jego wniosków i woli zależy, jakie sposoby zastosuje komornik. Są to oczywiście środki określone przepisami i polegają na przymusowym zajęciu składników majątku dłużnika.