Kiedy unikać spaceru na "świeżym powietrzu" cz. I
Przeciętny człowiek wdycha dziennie około 16 kg powietrza. Dodajmy od razu – powietrza zanieczyszczonego pyłami. Pamiętajmy, że pył z niskiej emisji dociera praktycznie wszędzie, wprowadzając niepożądane substancje nie tylko do powietrza, ale także do wody i gleby – i tym samym do wszystkich organizmów, które oddychają, spożywają wodę i/lub roślinność wzrastającą na skażonej glebie.
Zawyżone normy
Jak już wspomnieliśmy w poprzednich artykułach tego cyklu, w Polsce obowiązują normy dopuszczalnego stężenia pyłów w powietrzu. Są to granice stężenia pyłów, których nie powinno się przekraczać ze względów zdrowotnych. Zostały one wyznaczone przez ministra ochrony środowiska. W przypadku pyłu PM10 norma dopuszczalna wynosi 50 mikrogramów na metr sześcienny (średnia dobowa) i 40 mikrogramów na metr sześcienny (średnia roczna). W przypadku drobniejszego pyłu PM2,5 norma wynosi 25 mikrogramów na metr sześcienny średnio w roku.
Jak wynika z pomiarów stacji monitorujących stan powietrza w Łódzkiem, normy dopuszczalne są przekraczane bardzo często.
Oprócz norm dopuszczalnych, obowiązują tzw. normy alarmowe, które są wielokrotnie wyższe (300 mikrogramów na metr sześcienny PM10 dla średniej dobowej). Te z kolei przekraczane są rzadko, ale dzieje się tak dlatego, że poprzeczka norm alarmowych ustawiona jest w Polsce bardzo wysoko.
Z obliczeń działaczy Polskiego Alarmu Smogowego wynika, że gdyby w Polsce przyjąć podobny poziom alarmowania jak we Włoszech, to liczba dni, kiedy należałoby ogłosić alarm smogowy w Łodzi i Zakopanem sięgnęłaby prawie 30 dni. Stosując francuskie normy, dwa lata temu w Łodzi alarm byłby wszczęty 33 razy.
Reasumując: obecny stan czystości powietrza, którym oddychamy, jest daleki od zadowalającego. Jeśli zaś uwzględnimy normy, które w przyszłości mają nas obowiązywać – jesteśmy bardzo daleko od Europy. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europy w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (zwana dyrektywą CAFE) wskazuje Krajowe Cele Redukcji Narażenia na pył PM2,5, wyznaczone dla poszczególnych krajów, które to cele zostały określone na podstawie krajowych wskaźników średniego narażenia.
Cele te powinny być osiągnięte w terminie do 1 stycznia 2020 r. Dla Polski Krajowy Cel Redukcji Narażenia, do osiągnięcia do roku 2020, wynosi 18 mikrogramów na metr sześcienny, natomiast cel rekomendowany przez Światową Organizację Zdrowia wynosi 10 mikrogramów na metr sześcienny.
Uwaga na kolory
Objawem silnie zanieczyszczonego powietrza jest pojawianie się smogu. Najczęściej można go zaobserwować w zimie – szczególnie w mroźne, słoneczne poranki. Właśnie wtedy w powietrzu unosi się najwięcej pyłu zawieszonego wraz ze wszystkimi szkodliwymi substancjami. Część pyłu w sprzyjających warunkach atmosferycznych opada na ziemię, pokrywając chodniki. Kolejnym etapem jest wzruszanie warstwy opadniętego na ziemię pyłu przez samochody, pieszych i zwierzęta. Jest to tak zwana emisja wtórna.
W naszym własnym interesie jest wtedy sprawdzenie, czy nie mamy do czynienia z niebezpiecznym stężeniem pyłów. Jak pamiętamy z poprzednich odcinków naszego cyklu, pomiary stacji monitorowania powietrza dostępne są dla każdego, kto zajrzy na stronę internetową Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Łodzi www.wios.lodz.pl. Wystarczy kliknąć na zakładkę „monitoring środowiska”, a następnie „monitoring powietrza” i wybrać pomiary manualne lub pomiary automatyczne, aby uzyskać obraz województwa z zaznaczonymi stacjami pomiarowymi. Kliknięcie na symbol wybranej stacji spowoduje wyświetlenie danych pomiarowych w jednym z kilku kolorów.
Dane są w kolorze ciemnozielonym sklasyfikowane zostały jako bardzo dobre, te w kolorze jasnozielonym – jako dobre, w kolorze żółtym – umiarkowane, w kolorze brązowym – dostateczne, jasnoczerwonym – złe, ciemnoczerwonym – bardzo złe. Podobną mapkę – ale już całego kraju – można znaleźć na stronie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (www.gios.gov.pl).
Z praktycznego punktu widzenia najważniejsze są oznaczenia w kolorach brązowym i czerwonym. Stacja znajdująca się w pobliżu miejsca naszego zamieszkania oznaczona kolorem brązowym to dla nas znak, żeby ograniczyć czas przebywania na powietrzu, zwłaszcza przez kobiety w ciąży, dzieci i osoby starsze oraz osoby z astmą, chorobami alergicznymi skóry, oczu i chorobami krążenia.
Kolor czerwony oznaczenia stacji w pobliżu miejsca naszego pobytu to znak, że nie należy przebywać na otwartym powietrzu zbyt długo. Zaleca się unikanie lub ograniczenie do minimum czasu przebywania na zewnątrz, zwłaszcza przez kobiety w ciąży, dzieci i osoby starsze oraz przez osoby z astmą, chorobami alergicznymi skóry, oczu i chorobami krążenia. Należy unikać dużego wysiłku fizycznego na otwartym powietrzu i zaniechać palenia papierosów. W przypadku pogorszenia stanu zdrowia trzeba skontaktować się z lekarzem.
Koszt całkowity projektu 193 971 zł, kwota dotacji 172 634 zł.
