Kamil Stępniak, doktorant z wydziału prawa UwB, zbadał algorytmy Facebooka i Google. Giganci mogą wpływać na wolne wybory

Jeżeli Facebook używa efektu torowania do tego, że nam pokazuje tylko jedną treść wyborczą, a my nie mamy na ten temat świadomości, to może się tak zdarzyć, że podejmiemy decyzję na podstawie tego przekazu, który jest nam wyświetlany. I tu jest zagrożenie - uważa Kamil Stępniak, doktorant na wydziale prawa Uniwersytetu w Białymstoku.

W najnowszym numerze "Przeglądu prawa konstytucyjnego" ukazał się Pana artykuł dotyczący algorytmów priorytezujących w świetle zasady wolnych wyborów. Przedmiotem Pana badań były algorytmy wykorzystywane przez np. Googla czy Facebook i ich wpływ na nasze decyzje. Doszedł Pan do konkluzji, że takie działanie może nie pozostać bez wpływu na wynik zbliżających się wyborów parlamentarnych.

Kamil Stępniak, doktorant na wydziale prawa Uniwersytetu w Białymstoku: Niewątpliwie. Tutaj jest problem z transparentnością tych firm. O ile nie możemy się dziwić temu, że one nie chcą udostępniać algorytmów, które kreują ich treści do publicznej wiadomości, o tyle powinny być udostępniane chociaż główne założenia, które pozwolą na weryfikację tego, w jaki sposób takie algorytmy działają. Może się zdarzyć taka sytuacja, że któraś z firm tzw. imperium GAFA, czyli Google, Amazon, Facebook, Apple, kierując się jakimiś swoimi partykularnymi interesami, będzie chciała tak przemodelować algorytm, który odpowiada za to, że danemu użytkownikowi będzie wyświetlana tylko i wyłącznie treść pożądana w tym momencie np. przez Facebooka, do tego, żeby np. ukierunkować go pod kątem wyborczym. To jest ważne w kontekście zasady wolnych wyborów, która akurat w polskiej konstytucji wprost nie jest wyrażona. Natomiast przedstawiciele doktryny dosyć mocno sformułowani tą treść, m.in. prof. Grzegorz Kryszeń pisze o tym, że zasada wolnych wyborów obejmuje swoim przedmiotowym zakresem to, żeby człowiek mógł podjąć nieskrępowany wybór na podstawie relewantnych przesłanek. Rodzi się pytanie: czy zasada wolnych wyborów nie jest naruszana przez Imperium GAFA pod tym względem, że człowiek, korzystając z produktów tych firm, nie może wykreować rzeczywistego obrazu i tego, jakiego wybory chciałby dokonać?

Chodzi np. o to, że danemu użytkownikowi internetu będzie się wyświetlały tylko reklamy wyborcze jednej czy dwóch partii?

Dokładnie tak. Istnieje ryzyko, że będzie on tkwił w bańce informacyjnej i nie będzie w stanie podjąć wolnego wyboru. Dlaczego? Na pewno dzieje się tak w kontekście reklam plików "cookies" i podobnych algorytmów, które szeregują danego użytkownika do danej treści. Jeżeli nasz komputer wykryje, że interesujemy się partią A lub B, to na pewno przed wyborami będą nam wyświetlane przede wszystkim treści wyborcze tych partii, ponieważ pliki "cookie" działające na naszym telefonie czy komputerze tak nas zaszeregują.