Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać rentę chorobową
Zasadą jest to, że niezdolność do pracy może być orzeczona na okres nie dłuższy niż 5 lat. Są jednak wyjątki
Dopuszczalne są jedynie przerwy nie dłuższe niż 6 miesięcy. Warunku udowodnienia 5 lat stażu ubezpieczeniowego w ostatnim 10-leciu nie musi natomiast spełnić osoba, która jest całkowicie niezdolna do pracy i ma co najmniej 25 lat stażu (w przypadku kobiet) lub 30 lat (dla mężczyzn).
Trzeci warunek konieczny do otrzymania renty chorobowej to powstanie niezdolności do pracy w trakcie okresów wymienionych w przepisach lub w ciągu 18 miesięcy po ich zakończeniu. Chodzi tu przede wszystkim o: zatrudnienie; prowadzenie własnej działalności, jeśli opłacono składkę ubezpieczeniową; wykonywanie umowy zlecenia lub umowy agencyjnej, jeśli opłacono składkę ubezpieczeniową; pobieranie zasiłku dla bezrobotnych; służbę wojskową; pobieranie zasiłku chorobowego. Wymóg powstania niezdolności do pracy w jednym z wymienionych wyżej okresów nie dotyczy osób, które zostały uznane za całkowicie niezdolne do pracy i mają staż ubezpieczeniowy wynoszący co najmniej 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.
Niezdolność do pracy może być orzeczona na okres nie dłuższy niż 5 lat. Jedynie w przypadku, gdy według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu, niezdolność może być orzeczona na okres dłuższy. Jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku.
Oprócz renty chorobowej przepisy przewidują także możliwość skorzystania z innego rodzaju rent. Jeden z nich to renta rodzinna. Jest to świadczenie, które przysługuje bliskim zmarłej osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Renta przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która miała prawo do zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.
Wdowa (wdowiec) ma prawo do renty rodzinnej, jeśli w chwili śmierci męża (żony) miała (miał) skończony 50. rok życia lub była (był) niezdolna do pracy. Otrzyma ją także, jeśli wychowuje dziecko, wnuka, brata lub siostrę zmarłego małżonka, a dziecko, wnuk, brat lub siostra ma prawo do renty rodzinnej po zmarłym. Warunkiem jest, by wychowanek: nie miał ukończonego 16. roku życia; nie miał ukończonych 18 lat, jeśli kontynuuje naukę. Jeśli wychowanek jest całkowicie niezdolny do pracy i samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolny do pracy, ograniczenie wiekowe nie obowiązuje.
Wyjątkowo dopuszcza się przyznanie renty rodzinnej współmałżonkowi zmarłej osoby, jeśli: skończył 50 lat lub stał się całkowicie niezdolny do pracy w ciągu 5 lat od śmierci żony (męża); skończył 50 lat lub stał się całkowicie niezdolny do pracy w ciągu 5 lat od zaprzestania wychowywania dziecka, wnuka, brata lub siostry zmarłej osoby, którzy są uprawnieni do renty rodzinnej.
Nie zawsze współmałżonek zmarłego jest jedynym członkiem rodziny uprawnionym do otrzymania renty rodzinnej. Oprócz współmałżonka - po spełnieniu określonych prawem warunków - rentę rodzinną po zmarłym mogą pobierać przede wszystkim: dzieci biologiczne zmarłego; dzieci małżonka zmarłej osoby; dzieci adoptowane; rodzice biologiczni zmarłego; ojczym; macocha; rodzice adopcyjni.
Osoby, które jednocześnie spełniają warunki uprawniające do uzyskania renty rodzinnej oraz emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego, mogą korzystać tylko z jednego z tych świadczeń. Oznacza to, że emeryt lub rencista, który zdecyduje się skorzystać z renty rodzinnej po współmałżonku, będzie musiał zrezygnować z pobierania swojego dotychczasowego świadczenia.
Renta socjalna jest zaś świadczeniem, z którego mogą korzystać osoby pełnoletnie, które są całkowicie niezdolne do pracy, ale nie wypracowały stażu wymaganego do otrzymania renty chorobowej. Poza stwierdzeniem odpowiedniego stopnia niezdolności do pracy, orzecznik przyznający rentę socjalną musi też stwierdzić, kiedy rozpoczęła się choroba (jak mówią przepisy: kiedy powstało naruszenie sprawności organizmu), której skutkiem jest całkowita niezdolność do pracy. Rentę socjalną mogą bowiem otrzymać jedynie te osoby, których choroba rozpoczęła się: przed ukończeniem 18. roku życia; w trakcie nauki w szkole lub studiów, ale przed skończeniem 25. roku życia; w czasie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.