Jak wyrobić paszport dla dorosłego

Kaśka Borek

Przed nami czas wakacyjnych podróży. Jeśli planujesz odbyć je poza UE, musisz mieć paszport. Na jego wyrobienie trzeba poczekać, więc zainteresuj się tą sprawą jeszcze przed sezonem urlopowym.

Paszport to dokument potwierdzający tożsamość i obywatelstwo polskie. Możesz z nim podróżować za granicę – również do tych krajów, które nie należą do Unii Europejskiej.

Gdzie w Polsce złożysz wniosek o paszport
Możesz to zrobić w dowolnym punkcie paszportowym w całym kraju. Informacje o ich adresach najszybciej znajdziesz na stronach internetowych urzędów wojewódzkich.

Co musisz przygotować

• Wniosek o wydanie paszportu, który dostaniesz w punkcie paszportowym. Nie drukuj go samodzielnie!
• Jedną kolorową fotografię. Musi być aktualna.
• Dowód wpłaty za paszport. To 140 zł – jeśli nie masz żadnej ulgi ani zniżki. Jeśli je masz, zabierz ze sobą do punktu paszportowego również dokument, który potwierdzi prawo do ulgi (jak legitymacja studencka) lub całkowitego zwolnienia z opłaty (na przykład legitymacja kombatanta).
• Zabierz ze sobą także ważny paszport. Jeśli go nie masz - ważny dowód osobisty.
• Może być potrzebny również skrócony lub zupełny odpis polskiego aktu małżeństwa, gdy doszło do zmiany nazwiska po ślubie za granicą.

Uwaga! Urzędnik może poprosić cię również o inne dokumenty (na przykład skrócony odpisu polskiego aktu stanu cywilnego) – w sytuacji, gdy będzie miał wątpliwości co do twojej tożsamości lub obywatelstwa albo gdy w dokumentach, które przedstawisz, będą sprzeczne ze sobą dane.

Składamy wniosek
Wniosek o wydanie paszportu trzeba złożyć osobiście. Urzędnik pobierze odciski palców.

Ile poczekasz na wydanie
Termin realizacji jest do 30 dni. O konkrety zapytaj urzędnika podczas składania wniosku.

Paszport straci ważność, gdy upłynie termin, ale również, między innymi, gdy zgłosisz jego utratę albo zniszczenie, ktoś zwróci do urzędu twój zgubiony paszport, zmienisz dane osobowe

Jak sprawdzić, czy twój paszport jest już gotowy

1. Możesz wejść na przykład na stronę obywatel.gov.pl (zakładka: wyjazd za granicę/sprawdź, czy twój paszport jest gotowy).
   Trzeba tam wpisać numer sprawy. Znajdziesz go na potwierdzeniu złożenia wniosku, które dostaniesz w punkcie paszportowym.
2. Możesz też sprawdzić, czy twój paszport jest gotowy do odbioru, dzwoniąc do urzędu wojewódzkiego i podając numer sprawy. Numer telefonu też znajdziesz na liście urzędów wojewódzkich.

Gdy pilnie potrzebujesz paszportu
W nagłej sytuacji, na przykład z powodu śmierci kogoś z rodziny, możesz złożyć wniosek o paszport tymczasowy. Otrzymasz go szybciej niż zwykły. Pamiętaj jednak, że ma krótszy termin ważności (maksymalnie 12 miesięcy).

Jak odbieramy dokument
Paszport może odebrać osoba, która złożyła wniosek – osobiście w punkcie, gdzie go złożyła. Przy odbiorze warto sprawdzić, czy twoje dane biometryczne (odciski palców i wizerunek twarzy, które mogą być odczytane przez komputer) są poprawne.

Uwaga! Jeśli masz w domu poprzedni paszport, zabierz go ze sobą do punktu paszportowego. Zostanie anulowany.

Źródło: informacje Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji

Ważne informacje

Opłaty. Sprawdź, czy możesz dostać zniżkę
Zapłacisz mniej za wydanie paszportu, jeśli wymienisz go przed upływem jego ważności z jednego z trzech poniższych powodów:

1. zmienił się twój wygląd, czyli teraz wyglądasz zupełnie inaczej niż na zdjęciu w paszporcie i może to utrudnić ustalenie tożsamości,
2. zmieniły się twoje dane (na przykład zmieniłeś nazwisko po ślubie) albo trzeba je poprawić (na przykład w paszporcie znajduje się błędna data lub miejsce urodzenia),
3. w twoim paszporcie nie ma już miejsca na kolejne wizy lub stemple, które potwierdzają przekroczenie granicy.

Aby dowiedzieć się, ile musisz zapłacić w takich sytuacjach, skontaktuj się z punktem paszportowym, w którym zamierasz złożyć wniosek. Jeśli masz już ulgę, możesz doliczyć do niej zniżkę – wynika z informacji opracowanych przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Ale uwaga! Jeśli z własnej winy stracisz lub zniszczysz paszport, to wówczas opłata za wyrobienie nowego będzie trzykrotnie wyższa. Oznacza to, że jeśli stracisz lub zniszczysz ważny paszport i nie masz żadnej ulgi, opłata za nowy będzie wynosiła aż 420 zł (3 x 140 zł).
Sposoby płatności są różne w zależności od punktu paszportowego, dlatego dowiedz się w tym, który wybrałeś, jak możesz zapłacić. Zachowaj dowód wpłaty!

Prawo. Kto może złożyć wniosek o paszport
Wniosek o paszport dla osoby dorosłej może złożyć:

• ta osoba, która stara się o wydanie paszportu,
• opiekun prawny – w przypadku osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej.

Uwaga! Osoba ubezwłasnowolniona musi być jednak obecna podczas składania wniosku!
Paszport dla osoby dorosłej jest ważny 10 lat. Datę ważności znajdziesz w dokumencie. Ale uwaga! Przed wyjazdem upewnij się, jakie są zasady wjazdu i pobytu cudzoziemców na terytorium danego kraju w zakresie wymaganej ważności paszportu.

Formalności. Zdjęcie do paszportu – informacje ogólne
Zdjęcie do paszportu musi spełniać formalne wymogi. Przede wszystkim powinno być aktualne. Urzędnicy radzą, by wykonać je nie wcześniej niż 6 miesięcy przed złożeniem wniosku. Co do zasady (z wyjątkami), na zdjęciu nie można mieć nakrycia głowy, okularów z ciemnymi szkłami ani innych akcesoriów, które mogłyby utrudnić rozpoznanie. Zdjęcie powinno przedstawiać głowę i wizerunek nie dalej niż do górnej części barków. Twarz powinna zajmować 70–80 proc. zdjęcia, być skierowana prosto w obiektyw aparatu. Głowa nie może być przekrzywiona.

Opłaca się wiedzieć

Czy przysługuje ci ulga za wydanie paszportu
Ulga 50 proc. (zapłacisz 70 zł) przysługuje ci, jeśli jesteś:

1. uczniem albo studentem,
2. emerytem albo rencistą,
3. osobą niepełnosprawną,
4. utrzymuje cię małżonek, który jest emerytem, rencistą albo osobą niepełnosprawną,
5. przebywasz w domu pomocy społecznej albo też zakładzie opiekuńczym,
6. dostajesz zasiłek stały z pomocy społecznej,
7. jesteś kombatantem albo ofiarą represji wojennych i okresu powojennego,
8. jesteś rodzicem albo małżonkiem rodzica w rodzinie wielodzietnej i masz ogólnopolską Kartę Dużej Rodziny.

Ulga 75 proc. (czyli zapłacisz 35 zł) przysługuje ci, jeśli:

1. nie masz jeszcze 26 lat, uczysz się (np. studiujesz) i jesteś dzieckiem z rodziny wielodzietnej (masz ogólnopolską Kartę Dużej Rodziny),
2. jesteś niepełnosprawnym dzieckiem z rodziny wielodzietnej (masz ogólnopolską Kartę Dużej Rodziny).

Uwaga, możesz skorzystać tylko z jednej ulgi!
Jeśli masz więc prawo do kilku ulg, wybierz tę najkorzystniejszą i udokumentuj prawo do niej.

Paszport możesz także dostać bezpłatnie
Warto wiedzieć: nie zapłacisz za wydanie paszportu, jeśli:

1. masz ponad 70 lat,
2. przebywasz w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczym, a wyjazd za granicę jest związany z twoim długotrwałym leczeniem czy operacją,
3. masz zasiłek stały z pomocy społecznej, a wyjazd za granicę jest związany z twoim długo¬trwałym leczeniem albo operacją,
4. twój paszport ma wadę techniczną, np. nie można odczytać danych z mikroprocesora,
5. jesteś żołnierzem wyznaczonym do pełnienia służby poza granicami państwa – nie dotyczy żołnierzy zawodowych.

Pamiętaj: musisz potwierdzić prawo do całkowitego zwolnienia z opłaty (np. pokazać legitymację kombatanta).