Jak powiadomić pracodawcę o ciąży. Porada prawnika
Jak i powiadomić pracodawcę o tym, że spodziewamy się dziecka. Czy są jakieś terminy? Co o tym mówi Kodeks pracy? Wyjaśnia adwokat.
Jesteś w ciąży. Dzielenie się tą nowiną z pracodawcą sprawia jednak wielu przyszłym mamom trudności. Takiej rozmowie może towarzyszyć bowiem nie tylko stres, ale i obawa przed tym, że odtąd jej życie zawodowe będzie wyglądało inaczej lub trzeba będzie się pożegnać z posadą. Czego rzeczywiście można się spodziewać, wyjaśnia Patrycja Chabier, ekspertka marki „Mama i ja”, adwokat specjalizująca się w sprawach rodzinnych.
Rzeczowej odpowiedzi na pytanie: czy po rozmowie z pracodawcą o ciąży jest się czego obawiać, udziela Kodeks pracy i orzecznictwo sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego.
Czas na powiadomienie pracodawcy o ciąży
Pokutuje dość powszechne przekonanie, że przyszła mama ma obowiązek niezwłocznie zgłosić pracodawcy fakt, że jest w odmiennym stanie. To nie jest prawda.
- Przepisy Kodeksu pracy w istocie nie określają terminu, w jakim należy to uczynić - tłumaczy adwokat. W przepisach nie tylko nie narzucono pracownicom konkretnego terminu, ale co więcej nie ujęto także pojęcia niezwłoczności. Mogłoby powodować ono bowiem wątpliwości interpretacyjne, czy rzeczywiście dokonałyśmy zgłoszenia bez zbędnej zwłoki oraz analizowania powodów, przez które ewentualnie do niej dopuściliśmy.
- Jak najszybsze poinformowanie pracodawcy pozostaje jednak w interesie samej ciężarnej - zwraca uwagę specjalista od prawa rodzinnego.
Dlaczego to się opłaca
Taka informacja wpływa bowiem na trwałość stosunku pracy, ale także uruchamia szczególną ochronę dotyczącą zdrowia pracownicy w ciąży. W praktyce oznacza to bezwzględny zakaz wykonywania prac szczegółowo wymienionych w rozporządzenia Rady Ministrów z 10 września 1996 roku w sprawie wykazu prac wzbronionych.
Taki wykaz pracodawca może również rozszerzyć, w wewnętrznym regulaminie zakładu, o dodatkowe prace, jakich nie powinna wykonywać kobieta w ciąży i okresie karmienia piersią.
Jak jeszcze chroni Cię prawo
1. Zgodnie z artykułem 177 Kodeksu pracy ochrona kobiety ciężarnej występuje również w postaci:
- zakazu wypowiadania i rozwiązywania umów o pracę,
- zakazu rozwiązywania umów o pracę bez wypowiedzenia,
- obowiązku przedłużenia umów terminowych.
Tym samym w okresie ciąży nie tylko wypowiedzenie umowy o pracę jest zabronione.
Zakazane jest również rozwiązanie umowy o pracę już wypowiedzianej. Oznacza to, że wypowiedzenie staje się bezskuteczne, jeśli pracodawca złożył pracownicy oświadczenie w sprawie wypowiedzenia umowy o pracę w okresie ciąży bądź jeszcze przed okresem ochronnym, a termin rozwiązania umowy nastąpiłby już w okresie ciąży.
2. Sąd Najwyższy, w wyroku z 2 czerwca 1995 roku (sygn. akt PRN 23/95), orzekł ponadto ,że wynikający z artykułu 177 paragraf 1 Kodeksu pracy zakaz rozwiązywania umowy o pracę z pracownicą w okresie ciąży obowiązuje również w sytuacji, gdy zaszła ona w ciążę w okresie wypowiedzenia.
3. Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy kobiet w ciąży przejawia się także
w automatycznym wydłużeniu umowy terminowej do dnia porodu - o ile tylko uległaby ona rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży pracownicy.
- Przy czym ów mechanizm wydłużalności umów terminowych dotyczy wyłącznie umowy na okres próbny przekraczającej jeden miesiąc oraz umowy na czas określony, ponieważ umowa na czas wykonywania określonej pracy została, w związku z nowelizacją Kodeksu pracy z 25 czerwca 2015 roku, wykreślona z katalogu umów o pracę - zaznacza mecenas Chabier.
Są jednak wyjątki
Ochrona pracownicy w ciąży nie ma absolutnego charakteru.
1. W wyjątkowych sytuacjach, wymienionych w artykule 52 Kodeksu pracy, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia.
Prawo pozwala na rozwiązanie umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym, jeśli pracownica w okresie ochronnym
:
- dopuściła się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych,
- popełniła przestępstwo uniemożliwiające dalsze jej zatrudnienie na zajmowanym stanowisku,
- zawiniła utratę uprawnień koniecznych do wykonywania przez nią pracy na zajmowanym stanowisku.
2. W sytuacji ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy pracodawca również ma prawo rozwiązać umowę o pracę z ciężarną pracownicą - ale może to nastąpić wyłącznie za wypowiedzeniem.