Nim złożymy wniosek o emeryturę, warto sprawdzić, czy nie może być ona wyższa.
Kobiety opiekowały się dzieckiem
Kobiety, które przed 1999 rokiem urodziły dziecko. Przy obliczaniu kapitału początkowego, za każdy rok urlopu wychowawczego lub urlopu bezpłatnego był przyjmowany wskaźnik 0,7 proc. podstawy wymiaru. Obecne przepisy podwyższają ten wskaźnik aż do 1,3 proc., czyli tak jak za okresy faktycznego wykonywania pracy. W zależności od okresu opieki nad dziećmi, dzięki zmianie wskaźnika można mieć znacznie wyższy kapitał początkowy, a zatem i emeryturę. ZUS powinien z urzędu przeliczyć kapitał początkowy, gdy złożymy wniosek emerytalny.
Studiowali przed 1999 r.
Kapitał początkowy mogą sobie podwyższyć osoby, które studiowały przed 1999 rokiem. Według starych przepisów, gdy obliczano wysokość kapitału początkowego, to osobom po studiach nie zaliczano całego okresu nauki w szkole wyższej, a jedynie część. Studia traktowane były bowiem jako okres nieskładkowy. Ten zaś mógł być uwzględniany tylko w wysokości 1/3 stażu pracy, czyli okresów składkowych przypadających przed 1 stycznia 1999 r. Spowodowało to obniżenie wysokości kapitału początkowego.
Kapitał początkowy można obecnie na nowo wyliczyć z uwzględnieniem całego okresu studiów. Nowy przepis mówi bowiem, że lata nauki na wyższej uczelni uwzględnia się w całości w stażu pracy, gdy w chwili składania wniosku o emeryturę nie przekraczają one 1/3 wszystkich okresów składkowych. Sami składamy w tej sprawie wniosek gdy występujemy o emeryturę.
Niepełne lata
Wiele osób ciągle ma wyliczony kapitał początkowy w zaniżonej kwocie, wynikającej z tego, że zarobki z niepełnych lat pracy porównywano do przeciętnych wynagrodzeń z całego roku. Zmienione przepisy pozwalają na porównywanie zarobków z takich okresów tylko do miesięcy zatrudnienia. Powoduje to, że kapitał początkowy może wzrosnąć o kilka, a nawet kilkanaście procent. Warto jeszcze raz sprawdzić, czy nie znaleźliśmy się w takiej sytuacji. Wniosek o ponowne przeliczenie kapitału emerytalnego musimy złożyć sami. Najlepiej zrobić to jeszcze nim wystąpimy o emeryturę.
Przeliczanie kapitału początkowego
Do ustalenia wysokości kapitału początkowego przyjmowane jest wynagrodzenie przed 1999 r. Za okresy pracy, za które nie mogliśmy udowodnić wysokości zarobków, ZUS przyjmuje minimalne wynagrodzenie jakie w danym roku obowiązywało. Mamy jeszcze okazję poszukać dokumentów potwierdzających faktyczne zarobki. To podwyższy kapitał i emeryturę.
Poza tym, wcześniej do obliczania kapitału początkowego trzeba było wybrać kolejnych 10 lat kalendarzowych sprzed 01.01.1999 r. Obecnie możemy wybrać dowolne 20 lat kalendarzowych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed 1999 r. Może były w tym czasie lata, w których więcej zarabialiśmy. Mamy prawo wystąpić do ZUS o ponowne przeliczenie kapitału na tej podstawie.
Pamiętajmy
Mimo obniżonego wieku emerytalnego, nasze emerytury nie muszą być niskie. Są sposoby, by je podwyższyć nawet o kilkaset złotych.
To podwyższy świadczenie
Co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach
Za pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, osobom które występują o emeryturę, należy się rekompensata z tytułu utraty prawa do wcześniejszej emerytury.
Rekompensata należy się osobom, które:
nie mają ustalonego prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze;
nie mają prawa do emerytury pomostowej, ani nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego;
mają przebyty przed 1 stycznia 2009 r. okres pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat.
Po to, by dostać rekompensatę należy razem z wnioskiem emerytalnym dostarczyć do ZUS dokumenty potwierdzające wykonywanie takiej pracy.
ZUS może kwestionować sposoby udokumentowanie pracy w szczególnych warunkach, dlatego najlepiej przed złożeniem wniosku o emeryturę, udać się do doradcy emerytalnego, który sprawdzi czy we właściwy sposób zakład pracy wystawił świadectwo pracy.
Rekompensata polega na podwyższeniu kapitału początkowego przyszłego emeryta. W zależności od wysokości zarobków w czasie pracy, może to dać emeryturę wyższą o kilkadziesiąt lub nawet kilkaset złotych. Do kapitału rekompensata doliczana jest tylko na nasz wniosek.
Miesiące lepsze i gorsze
Od daty podjęcia decyzji o przejściu na emeryturę zależy wysokość w jakiej będzie wypłacana. Wpływa na to sposób waloryzacji kapitału emerytalnego. Oprócz waloryzacji rocznej, obejmuje nas także kwartalna.
Należy pamiętać, że w czerwcu każdego roku prowadzona jest waloryzacja roczna, która jest zazwyczaj znacznie niższa niż suma waloryzacji kwartalnych. Dlatego przechodzenie na emeryturę w tym miesiącu jest najmniej korzystne. W innych miesiącach, waloryzacje kwartalne ustalane są według następujących zasad:
W przypadku ustalania wysokości emerytury:
w pierwszym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku;
w drugim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku;
w trzecim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku;
w czwartym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji dokonuje się za drugi kwartał danego roku.
ZUS co trzy miesiące publikuje komunikaty GUS w wskaźnikach waloryzacji kwartalnych. Najwyższe są za pierwszy kwartał każdego roku.
Emerytura i praca
Wniosek teraz, a zwolnienie później
Czymś innym jest uzyskanie prawa do emerytury, a czymś innym rozpoczęcie jej wypłacania. Składając we wrześniu wniosek do ZUS o emeryturę, otrzymamy decyzję, ale wypłata świadczenie zostanie rozpoczęta dopiero po dostarczeniu świadectwa pracy potwierdzającego rozwiązanie umowy. O emeryturę możemy wystąpić już teraz, a decyzję o tym kiedy się zwolnimy podjąć znacznie później. ZUS obliczy wysokość świadczenia z daty rozwiązania umowy o pracę. To może być opłacalne. Mamy zagwarantowane, że nam się emerytura należy, a każdy miesiąc dalszej pracy podwyższy przyszłe świadczenie. Po zwolnieniu się z pracy, możemy się ponownie zatrudnić, także w tej samej firmie. Nie spowoduje to obniżenia lub zawieszenia świadczenia.
Przepisy
Można wycofać wniosek o emeryturę
Nawet gdy już złożyliśmy wniosek o emeryturę, możemy go wycofać. Jeżeli nie dostaliśmy jeszcze decyzji, wówczas nie mamy żadnych ograniczeń czasowych. Natomiast w przypadku, gdy ZUS wydał już decyzję, mamy 30 dni na złożenie wniosku o jej umorzenie. Termin biegnie od daty jej otrzymania. Decyzji o wycofaniu wniosku nie musimy w żaden sposób uzasadniać. Wycofanie wniosku o emeryturę jest korzystne, gdy w trakcie postępowania w ZUS stwierdzimy, że opłaca się nam dalej pracować, bo firma podniosła wynagrodzenie lub zaoferowała inne, dodatkowe zachęty. Może się też okazać, że termin jaki wybraliśmy na rezygnację z dalszej pracy zawodowej jest mniej korzystny niż inne, późniejsze.