Czyste Powietrze od 15 maja. Co się zmieniło i jak przebiega realizacja programu w Opolu i regionie?
Wprowadzone od 15 maja uproszczone procedury i zmiany mają przyspieszyć wydawanie decyzji i realizację programu, którego celem jest ograniczenie niskiej emisji.
Dotacje dla trzech grup beneficjentów - do 20 tys. zł w podstawowej wersji i do 32 tys. zł dla mniej zamożnych, dodatkowe 5 tys. zł na fotowoltaikę, uproszczenie wniosku o dotację i przejście na oświadczenia, skrócenie terminów na przyznanie dotacji z 90 do 30 dni, włączenie gmin i sektora bankowego do programu, możliwość rozpoczęcia inwestycji na 6 miesięcy przed złożeniem wniosku o dofinansowanie - takie najważniejsze korzyści w nowej odsłonie programu „Czyste powietrze” wyliczył Piotr Woźny, pełnomocnik premiera ds. tego programu i prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Czyste powietrze. Na czym polegają zmiany
Uproszczenie zasad przyznawania dotacji polega na odejściu od weryfikacji wysokości dochodu przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska - wystarczy oświadczenie wnioskodawcy. Z kolei za wydawanie zaświadczeń potwierdzających prawo do zwiększonego dofinansowania oraz udzielania pożyczek odpowiadają gminy.
Beneficjenci zostali podzieleni na dwie grupy uprawnione do dofinansowań o różnej wysokości. Podstawowe dofinansowanie otrzymają osoby mające roczny dochód nieprzekraczający 100 tys. zł. Podwyższony poziom dotyczy osób, których przeciętny miesięczny dochód na jednego członka ich gospodarstwa domowego nie przekracza: 1400 zł netto w gospodarstwie wieloosobowym, 1960 zł netto - w jednoosobowym.
Trzecia - najbardziej intensywna forma wsparcia - dotacja z programu „Stop Smog”, która wynosić może od 90 do 100 proc. wartości realizowanej inwestycji - przysługuje osobom, które znajdą się w programie dzięki aktywności gmin zainteresowanych udziałem w programie „Stop Smog”.
Takie gminy mogą uzyskać rządową dotację na ten cel z Funduszu Termomodernizacji i Remontów, finansującą 70 proc. kosztów wymiany przestarzałych kotłów oraz ocieplenia domów najmniej zamożnym i najbardziej potrzebującym wsparcia mieszkańcom tych gmin.
W program - jak wyjaśniono - zostały włączone gminy, bo to one znają potrzeby na swoim obszarze i wiedzą, jakie problemy mają ich mieszkańcy. Samorządy mają w związku z tym nowe zadania: wydawanie zaświadczeń potwierdzających prawo do zwiększonego dofinansowania; pomoc wnioskodawcom w złożeniu wniosku, możliwość udzielania pożyczek osobom uprawnionym do zwiększonego dofinansowania (z pieniędzy udostępnionych przez NFOŚiGW dla wojewódzkich funduszy z przeznaczeniem na pożyczki dla beneficjentów). Istnieje też możliwość łączenia dotacji z programów gminnych z „Czystym Powietrzem”.
Dzięki uproszczeniu wniosku (zrezygnowano też z konieczności podawania w nim informacji technicznych) i zmniejszeniu liczby dokumentów do oceny termin rozpatrywania wniosku o dofinansowanie został skrócony z 90 do 30 dni.
Na rządowym portalu gov.pl przygotowano podstronę dedykowaną programowi. W pierwszej fazie wnioskodawcy znajdą tam linki do generatorów wojewódzkich funduszy ochrony środowiska, a na przełomie maja i czerwca planuje się ogólnopolską odsłonę e-wniosków na gov.pl.
Dla przyspieszenia realizacji programu NFOŚiGW we współpracy ze Związkiem Banków Polskich podjął prace nad przygotowaniem warunków do oferowania przez banki kredytów umożliwiających finansowanie kosztów kwalifikowanych inwestycji polegających na wymianie przestarzałych pieców oraz ociepleniu domów.
Uruchomienie pierwszych kredytów antysmogowych planowane jest we wrześniu 2020
Kolejną zmianą w programie „Czyste Powietrze” jest integracja z programem „Mój Prąd” przez możliwość uzyskania dotacji do 5 tys. zł na montaż instalacji fotowoltaicznej, bez konieczności składania dwóch osobnych wniosków.
Podano, że najwyższe dofinansowanie będzie przyznawane dla inwestycji, które w najszerszym stopniu ograniczą emisje, tj. pompy ciepła połączonej z instalacją fotowoltaiczną.
W nowej wersji programu „Czyste Powietrze” istnieje także możliwość otrzymania dofinansowania na termomodernizację w przypadku osób, które mają już wymienione źródło ciepła na nisko/zeroemisyjne (do 10 tys. zł, a w przypadku osób uprawnionych do zwiększonego poziomu dofinansowania – do 15 tys. zł na realizację zadań związanych z ociepleniem budynku oraz wymianą stolarki okiennej i drzwiowej).
Można też finansować przedsięwzięcia rozpoczęte do 6 miesięcy przed złożeniem wniosku o dofinansowanie, przy czym data ich rozpoczęcia nie może być wcześniejsza niż 15 maja br. Zmieniona wersja programu umożliwia także wsparcie inwestycji już zakończonych.
Celem programu „Czyste Powietrze” - z budżetem 103 mld zł na lata 2018-2029 - jak przypomina Narodowy Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - jest poprawa jakości powietrza oraz zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych przez wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej jednorodzinnych budynków mieszkalnych.
Realizacja programu w województwie opolskim
Z danych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu wynika, że do 19 maja mieszkańcy naszego regionu złożyli do programu „Czyste powietrze” łącznie 3315 wniosków, w tym: 2644 - o dotacje, 40 - o pożyczki i 631 - o dotacje i pożyczki. Najwięcej ich wpłynęło od mieszkańców Opola, Komprachcic, Nysy i Strzelec Opolskich.
Dotychczas pozytywnie rozpatrzono 2393 z nich, a negatywnie - 456. Najczęstszymi powodami odrzucenia wniosków były: brak ich uzupełnienia mimo dwukrotnego wezwania przez pracowników funduszu, brak prawa własności lub współwłasności wnioskodawcy i rozpoczęcie przedsięwzięcia przed dniem złożenia wniosku (dotychczas pomoc nie przysługiwała w takiej sytuacji).
Przyznano 2193 dotacje, 8 pożyczek i 192 dotacji połączonych z pożyczkami. Łączna kwota dotacji wyniosła niemal 23,7 mln zł, a pożyczek - ponad 4,4 mln zł.
Wg sprawozdań na 14 maja rozpatrzono 90 proc. wniosków. - Nowa odsłona programu to przede wszystkim istotne zmiany, uproszczenia i udogodnienia dla beneficjentów. Mają one na celu ułatwienie potencjalnemu beneficjentowi uzyskanie dotacji - komentuje Maciej Stefański, prezes opolskiego funduszu. - Jesteśmy dobrze przygotowani na tę zmianę i mam nadzieję, że dzięki wprowadzonym udogodnieniom z programu skorzysta więcej beneficjentów.
W ocenie prezesa przyspieszenie oceny będzie możliwe dzięki uproszczeniu kryteriów. - W poprzedniej wersji funkcjonowało aż 7 grup, dla których dotacja była uzależniona od dochodu. W nowej wersji są to 2 grupy: podstawowy i podwyższony poziom dofinansowania - podaje przykład.
Zmiany nastąpiły także w samym formularzu wniosku: z 18 stron został skrócony do 12. Krótszy jest też termin przyznawania dotacji z 90 dni roboczych do 30 dni kalendarzowych. To kluczowe zmiany do usprawnienia procedury przyznawania dotacji - stwierdza prezes Stefański.