Czy odebrać Wojciechowi Jaruzelskiemu stopień generała? [DWUGŁOS]

Joanna Labuda, Rafał Cieśla

- Zostawmy zmarłego generała w spokoju. On walczył o Polskę - przekonuje Waldemar Witkowski. - Napisał jedną z najczarniejszych kart w historii - kontruje Szymon Szynkowski vel Sęk. W DwuGłosie pytamy o to, czy należy odebrać stopień generalski Wojciechowi Jaruzelskiemu.

Zostawmy zmarłego generała w spokoju. On walczył o Polskę

Waldemar Witkowski, przewodniczący Unii Pracy, były wicewojewoda wielkopolski za czasów rządów Sojuszu Lewicy Demokratycznej

Generał Jaruzelski, czy jak chce minister obrony narodowej Antoni Macierewicz szeregowy Jaruzelski?
Jest taka zasada, która obowiązuje na całym świecie, że zmarłym daje się spokój i tyle. Bo ta decyzja i tak nic już nie zmieni, a sieje tylko niepotrzebny zamęt i odwraca uwagę od faktycznych działań rządu PiS, takich jak wprowadzane reformy. Nie wierzę też, że do tej degradacji ostatecznie dojdzie

A dla pana generał to bohater?
Wojciecha Jaruzelskiego ocenia się przez pryzmat stanu wojennego i wyprowadzenia wojsk na ulice. Ja też uważam, że to nie była właściwa decyzja, bo Polska, a zwłaszcza nasza gospodarka straciła przez to wiele lat. Byłem wtedy młodym członkiem partii i wśród nas panowała opinia, że stan wojenny nie był potrzebny. A jeśli już został wprowadzony, to powinien jak najszybciej zostać zakończony. Pytanie, na ile realna była ingerencja wojsk radzieckich? Moim zdaniem ZSRR nie był wówczas zdolny do takich działań. Do maja 1981 roku przebywałem w jednym z moskiewskich instytutów. Trafiłem tam w nagrodę za moją pracę magisterską. W Moskwie w czasie mojego pobytu nie było czuć, że w Polsce może dojść do interwencji, nie toczyły się żadne dyskusje na ten temat.

Niedawno do stopnia generała awansowano pośmiertnie Ryszarda Kuklińskiego. Jeśli więc to Kukliński jest bohaterem dzisiejszej Polski, to kim jest Wojciech Jaruzelski? Zdrajcą?
To o pułkowniku, bo dla mnie Ryszard Kukliński nie jest generałem, można powiedzieć, że jest zdrajcą. To jego zachowanie było naganne, to on działał, przynajmniej na początku, z pobudek merkantylnych na szkodę swojego kraju. Jaruzelski walczył o Polskę.

Przy okazji pomysłu degradacji m. in. Wojciecha Jaruzelskiego pojawiają się głosy, choćby prof. Cenckiewicza, kwestionujące nie tylko generała Jaruzelskiego, ale i całe ludowe wojsko polskie. Słusznie?
Jedni walczyli w II wojnie światowej po stronie zachodniej, a drudzy po wschodniej. I dla jednych, i dla drugich Polska była najważniejsza.

Rozmawiał: RAFAŁ CIEŚLA

Wojciech Jaruzelski napisał jedną z najczarniejszych kart w historii

Szymon Szynkowski vel Sęk, polityk, działacz partyjny i samorządowiec. Poseł na Sejm z ramienia Prawa i Sprawiedliwości

Czy gen. Wojciech Jaruzelski - jak mówi Antoni Macierewicz - dokonał zbrodni przeciwko narodowi?
Wojciech Jaruzelski napisał jedną z najczarniejszych kart w historii Polski. Wprowadzenie stanu wojennego to oczywiście jeden z elementów, ale odpowiedzialność jest znacznie szersza. Mówię o śmierci wielu osób w czasach PRL-u, masakrze górników w grudniu 70. roku oraz szeregu innych decyzji, które wywarły piętno na naszym narodzie. Zawsze byłem zwolennikiem honorowania osób, które w naszej historii się zasłużyły - jak choćby płk Kukliński.

On zasłużył na awans?
Pułkownik Kukliński wypowiedział posłuszeństwo zbrodniczemu ustrojowi. Uważam, że dzisiaj słusznie przywoływana jest pamięć o tej postaci. Jeśli chodzi o Wojciecha Jaruzelskiego, to pamiętam moment, kiedy w 2009 roku został on zaproszony na jedną z poznańskich prywatnych uczelni, żeby poprowdził wykład, a ja wówczas przeciwko temu protestowałem. Uważałem, że nie jest partnerem dla studentów do wykładania o najnowszej historii Polski.

Powinien zostać zdegradowany?
Uważam, że tak. Tytuł generalski został mu nadany jeszcze w czasach, kiedy Polska nie była państwem suwerennym, dlatego mu nie przysługuje.

Mówi się, że to zemsta po latach.
Według mnie jest to powrót do normalności. Rozumiem, że są tacy, którzy próbują bronić tezy, że Wojciech Jaruzelski dobrze przysłużył się Polsce, a stopień generalski został mu nadany w odniesieniu do „zasług”, jakie miał w PRL-u. Ja odczytuję te rzekome zasługi jako rzecz szkodliwą. W jego wykonaniu były to raczej przestępstwa i zbrodnie.

Oprócz Wojciecha Jaruzelskiego stopień generalski ma być odebrany także Czesławowi Kiszczakowi. Możemy się spodziewać, że lista nazwisk się wydłuży?
Tu nie będzie automatyzmu. Nie przesądzam, że wszyscy, którzy w PRL-u pełnili jakieś funkcje są w takim samym stopniu odpowiedzialni za zbrodnie tamtego okresu. To byłoby uproszczenie. Jednak impuls - jeśli chodzi o przywracanie sprawiedliwości - uważam za krok we właściwym kierunku .

Rozmawiała: JOANNA LABUDA