Czy na zmęczone nogi dobra jest kąpiel w... alkoholu? Najciekawsze porady ze starych kalendarzy

Dziś trafiamy na nie wzrokiem co chwilę. Na ścianach, na biurkach, na korytarzach. Leżące, stojące, czyste terminarze, ale i z pejzażami, kociakami, aktami. Papierowe, ozdobne kalendarze, choć era dominacji druku na rzecz świata digitalnego już przemija, towarzyszą nam od lat. To jeden z tych elementów, bez których nie wyobrażamy sobie naszej codzienności.

Pierwsze drukowane kalendarze pojawiły się na ziemiach polskich w okresie kontrreformacji i służyły szerzeniu oświaty religijnej, zawierając spisy świąt kościelnych, życiorysy świętych i modlitwy na rożne okazje. Kalendarze świeckie po polsku na Pomorzu i Kujawach pojawiły się dopiero w połowie XIX stulecia.

Pionierem kalendarzy na naszych ziemiach był Julian Prejs, edytor słynnego „Biedaczka”. W 1860 roku zaczął wydawać w Bydgoszczy kalendarz pod dziwaczną nazwą „Wszechbrat bracki”, a rok później w Toruniu i Bydgoszczy „Kalendarz Katolicko-Polski”, który ukazywał się przez 16 lat. Potem były kolejne.

W swoim założeniu ówczesny kalendarz miał pełnić nie tylko rolę praktyczną, ale i edukacyjną, zwłaszcza w czasach nasilonej germanizacji na naszych ziemiach i ograniczonego dostępu do wiedzy. Kalendarze były pierwszymi książkami, które naprawdę „trafiały pod strzechy” i dla wielu przez lata pozostawały, poza modlitewnikami, jedyną lekturą przez całe życie.

Wiadomości praktyczne

Prawdziwy boom na drukowane kalendarze pojawił się po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Ukazujące się wówczas wydawnictwa w formie książkowej były niezaprzeczalnie istotnym źródłem informacji. Oprócz tradycyjnego kalendarium zawierały strony bardziej praktyczne. Pojawiały się w nich informacje dotyczące okolicznych jarmarków, historii regionu, cytowano ludowe przysłowia, a także prezentowano wiersze, opowiadania, legendy i rysunki. Stanowiły także doskonale źródło wykorzystywanych na co dzień praktycznych porad gospodarskich i domowych. Nic dziwnego, że taki kalendarz chcieli mieć prawie wszyscy...