Fot. Cogito Różnym dzieciom potrzebne są różne drogi edukacyjne. Misją szkoły jest pomoc wszystkim dzieciom w rozwoju ich talentów i umiejętności
Od pięciu lat w Poznaniu przy ulicy Sierakowskiej 24 działa Publiczna Szkoła Podstawowa Cogito. Nauczyciele, realizują na lekcji założenia pedagogiki „szkoły nowoczesnej” Celestyna Freineta. To jedyna taka placówka w Polsce!
- W Cogito poszukujemy alternatywy dla edukacji transmisyjnej, dlatego odchodzimy od sformalizowanego modelu kształcenia na rzecz nauki zorganizowanej tak, aby była ona źródłem głębokich przeżyć i inspiracji - wyjaśnia Marzena Kędra, dyrektor placówki i dodaje: - W naszej szkole płaszczyzną do organizacji pracy jest nadrzędna zasada pedagogiczna Freineta - maksymalny rozwój osobowości dziecka we wspólnocie, której służy i która jemu służy.
Szczególna rola nauczyciela
Wzorując się na sentencjach Janusza Korczaka, nauczyciele ze szkoły Cogito, szukają odpowiedzi w najnowszych badaniach nad mózgiem oraz w filozofii pedagogicznej Celestyna Freineta.
- Według mistrza nauczyciel pełni szczególną rolę, bowiem nie może być twórczej pracy bez twórczego nauczyciela - inspirującego uczniów do tworzenia i działania - wyjaśnia M. Kędra.
W edukacyjnych spotkaniach nauczyciel pełni funkcję animatora. Pokazuje ścieżki uczenia się w trakcie indywidualnego i grupowego rozwiązywania problemów. Pomaga odkrywać, wyszukiwać, analizować, interpretować, wnioskować i dokonywać samooceny. Pozwala współpracować, samodzielnie podejmować nowe zadania, aby w ten sposób uczeń tworzył siebie.
- Nauczyciel-animator jest kimś więcej i kimś innym niż sprawny dydaktyk, a szkoła jest czymś więcej niż tylko fabryką nauczania. Chodzi w niej o stworzenie warunków do realizacji głównego celu edukacyjnego, jakim jest wspieranie wszechstronnego rozwoju ucznia zarówno fizycznego, psychicznego, intelektualnego, jak i duchowego - wyjaśnia dyrektorka „Cogito” i podkreśla, że możliwe jest to tylko wtedy, kiedy stworzy się odpowiedni klimat.
A na ten klimat wpływa na wszystko to, co nazywamy życiem szkolnym, czyli oferty pozalekcyjne, koła, uroczystości szkolne, wycieczki, zielone szkoły, imprezy sportowe oraz tradycje szkoły. Dzieci chodzą w mundurkach, ich szkoła jest kolorowa, nie ma w niej dzwonków, nie ma też zadań domowych. Są tzw. kanony, na których uczniowie rozwijają hobby.
- Nauczyciel nie przyzwyczaja ucznia do odbioru gotowych treści i nie ogranicza postawy badawczej. Dziecko ma możliwość dostrzegania otoczenia jako zbioru pytań, na które trzeba odpowiedzieć
- mówi M.Kędra.
Przeciw schematom
W systemie freinetowskim uczniowie biorą udział zarówno w kontroli, jak i w ocenie. Jest to naturalnym następstwem realizacji planu pracy. Przedmiotem kontroli są wykonane zadania, a ocena dotyczy ich poziomu, jakości i sposobu, w jaki zostały zrealizowane, obejmuje zarówno wysiłek włożony przez ucznia, jak i uzyskane wyniki.
W miarę realizacji indywidualnego planu tygodniowego uczeń sam kontroluje wykonane przez siebie ćwiczenia z fiszek autokorektywnych i po uzgodnieniu z nauczycielem może wpisać w swym grafiku ocen odpowiednią liczbę punktów. Podczas prezentacji kończącej tydzień następuje sprawdzenie i ocena pozostałych prac wpisanych do planu.
Uczniowie rozkładają wszystkie wykonane teksty, rysunki, prace ręczne, zdobyte informacje, wyniki przeprowadzonych doświadczeń itd. Prezentacji towarzyszą wypowiedzi, które wraz z przedstawionymi pracami pozwalają nauczycielowi na orientację w postępach ucznia, jak i w jego brakach. Uczeń sam proponuje ocenę swej pracy i trzeba przyznać, że na ogół dzieci oceniają się surowo. Nauczyciel wnosi poprawki lub podtrzymuje samoocenę ucznia, a klasa dodaje swoje uwagi, szczególnie mówiące o życiu w zespole, wkładzie pracy, dyscyplinie, porządku itp. Ustalone w ten sposób oceny uczeń wpisuje do odpowiednich rubryk tabelki znajdującej się pod planem pracy.
Freinet był wrogiem dogmatyzmu. Przez całe życie zawodowe poszukiwał nowych ścieżek, które weryfikował w pracy szkolnej i poddawał krytycznej ocenie innych nauczycieli. Był przeciwny bezkrytycznemu stosowaniu technik freinetowskich, namawiał swoich kolegów - nauczycieli do analizowania sensu korzystania z nich, gdyż nie są tylko gadżetami, przyozdabiającymi utrwalone schematy.
- Proponujemy w Cogito organizację środowiska edukacyjnego oraz techniki wychowawcze, które pozwalają na efektywne zmiany w zachowaniu i postawach - podkreśla M. Kędra.
Klasa szkolna, według C. Freineta, również jest organizacją demokratyczną, w której każdy członek posiada swoją osobowość. Każdy może aktywnie uczestniczyć w życiu klasy, wypowiadać się na każdy temat i być wysłuchanym.
- Taką możliwość stwarza między innymi narada klasowa, podczas której wszyscy mają prawo mówić, krytykować, proponować różne działania i podejmować wspólnie odpowiedzialne decyzje - dodaje dyrektor Marzena Kędra.
Założycielem szkoły jest Ogólnopolski Operator Oświaty (wcześniej Fundacja Familijny Poznań).
