Co załatwisz u adwokata, a co u notariusza

Ilona Burkowska

Masz problem prawny i nie wiesz, do kogo się zwrócić? Wyjaśniamy, czym zajmują się przedstawicieli zawodów prawniczych.

W sprawie rozwodu to iść do adwokata, radcy prawnego czy notariusza? A jak kupujesz mieszkanie, to gdzie masz załatwić formalności? Warto wiedzieć, czym zajmują się przedstawiciele zawodów prawniczych. Bo choć z nazwy podobni, mają różny zakres uprawnień i obowiązków.

W czym pomoże adwokat
1. Zajmuje się:

udzielaniem porad prawnych,
sporządzaniem opinii,
umów i pism procesowych,
opracowywaniem projektów aktów prawnych,
występowaniem przed sądami i urzędami,
prowadzeniem negocjacji.

2. Posiada najszersze uprawnienia spośród zawodów prawniczych. Nie ma wprowadzonych ograniczeń co do rodzaju prowadzonych spraw.

3. Pomoże Ci, gdy masz problemy w sprawach:

• karnych - na przykład gdy jesteś ofiarą lub sprawcą przestępstwa,
• karno-skarbowych,
• gospodarczych,
• związanych z dochodzeniem należności, odszkodowań i zadośćuczynień,
• związanych z prawem budowlanym i nieruchomościami,
• majątkowych - w przypadku rozwodu związanych z nabywaniem i przekazywaniem spadku; w sprawach roszczeń,
• z zakresu prawa bankowego - przykładowo gdy masz kredyt na mieszkanie,
• pracy,
• ubezpieczeń społecznych - emerytury, renty, zasiłki,
• spraw egzekucyjnych - gdy masz na głowie komornika,
• rodzinnych - dotyczących na przykład rozwodu, ubezwłasnowolnienia, długów,
• związanych z ochroną środowiska.

4. Adwokat może reprezentować swojego klienta przed sądami wszystkich instancji. Może Cię zastępować (czyli być Twoim pełnomocnikiem) w sprawach karnych, cywilnych, rodzinnych i z zakresu prawa pracy.

W czym pomoże prawnik
Możesz się do niego zwrócić się po poradę właściwie z każdego zakresu prawa. Na przykład gdy rzecz dotyczy przepisów karnych, gospodarczych, spadkowych, mieszkaniowych albo też rodzinnych.

Prawnik zajmuje się:

• przygotowywaniem projektów umów i pism,
• negocjacjami,
• wydawaniem opinii prawnych,
• w jednostkowych, wyjątkowych przypadkach reprezentowaniem klientów przed organami administracji publicznej lub sądami.

Generalnie nie może Cię jednak reprezentować w sądzie. Możliwość taka jest dopuszczalna jedynie w sytuacji, kiedy podpisał z klientem stałą umowę na zarządzanie jego majątkiem. Taka porozumienie jest jednak ryzykowne, bo musi obejmować pełnomocnictwo do wszelkich czynności związanych z zarządzaniem majątkiem. A to oznacza, że prawnik mógłby na przykład zaciągać w Twoim imieniu zobowiązania finansowe.

Zapamiętaj: każdy prawnik może otworzyć kancelarię prawną i udzielać porad prawnych. Nie podlega jednak kontroli instytucji nadzorczych (samorządowych) ani odpowiedzialności dyscyplinarnej za swoje porady. Prawnik to bowiem zarówno osoba naukowo lub zawodowo zajmująca się prawem, jak i zwykły przedsiębiorca świadczący usługi polegające na doradztwie prawnym. Musi mieć jednak wyższe wykształcenie prawnicze i co najmniej tytuł magistra prawa. Od adwokata różni się tym, że prawnik na spotkaniach z klientem jedynie przygotowuje i opracowuje projekty dokumentów, a adwokat osobiście reprezentuje go w sądzie.

Radca prawny
To również prawnik świadczący pomoc prawną (podmiotom gospodarczym, jednostkom organizacyjnym czy przysłowiowemu Kowalskiemu).
Jego działalność polega przede wszystkim na:

• udzielaniu porad prawnych,
• sporządzaniu opinii prawnych,
• opracowywaniu projektów aktów prawnych,
• występowaniu przed sądami i urzędami.

Uprawnienia radcy prawnego są bardzo podobne do tych, które ma adwokat. Ale jest jedna zasadnicza różnica między tymi zawodami: radca, w przeciwieństwie do adwokata, może być zatrudniony na umowę o pracę w zakładzie pracy.

Radca prawny może reprezentować Cię w sądzie oraz przed instytucjami i organami administracji publicznej w sprawach:

• administracyjnych,
• cywilnych,
• karnych,
• gospodarczych,
• pracowniczych,
• sądowo-administracyjnych,
• rodzinnych,
• o wykroczenia.

Może też występować jako pełnomocnik i obrońca w sprawach karnych i karno skarbowych.

Notariusz

Nie udziela porad prawnych ani nie reprezentuje klientów w sądach. Zajmuje się przede wszystkim sporządzaniem aktów notarialnych, czyli dokumentów, które potwierdzają dokonanie jakiejś czynności prawnej.
Pomoże Ci, gdy chcesz:

• dokonać sprzedaży lub kupna nieruchomości, działki, gruntu,
• darować komuś nieruchomość,
• przekazać prawo użytkowania wieczystego,
• spisać testament,
• udzielić pełnomocnictwa.

W praktyce praca notariusza polega na spisaniu na przykład umowy sprzedaży mieszkania oraz na potwierdzeniu jej ważności i prawdziwość swoim podpisem.
Dokumenty podpisane przez notariusza mają charakter dokumentu urzędowego.

Uwaga! To warto wiedzieć
Często pokutuje przekonanie, że z problemem prawnym idzie się do specjalisty w ostatniej kolejności, gdy już nie jesteśmy w stanie załatwić go na własną rękę. To błąd, który może nas drogo kosztować! Bo jeśli przykładowo do adwokata trafia sprawa, w której już podjąłeś jakieś działania, możliwości pomocy mogą być ograniczone. Na etapie początkowym istnieją różne realne możliwości znalezienia rozwiązania, które będzie dopasowane do Twojej sytuacji.

W tym fachu istnieją specjalizacje
Gdy potrzebujesz porady prawnej, zwróć się o nią do prawnika, radcy czy adwokata specjalizującego się w danej dziedzinie. Są bowiem tacy, którzy świetnie radzą sobie z przestępstwami gospodarczymi, zadłużeniami, windykacją i komornikami, a inni są niezrównani w sprawach karnych czy też rodzinnych. Nie znaczy to oczywiście, że nie pomogą nam w sprawie z innego zakresu. Warto jednak szukać porady u specjalisty, na którego wiedzy i doświadczeniu będziemy mogli polegać.

Gdy masz sprawę w sądzie, a nie masz pieniędzy
Przed Tobą sprawa w sądzie, a nie stać się na zatrudnienie specjalisty, który ją poprowadzi, reprezentując Twoje interesy? W takiej sytuacji możesz starać się o przyznanie pełnomocnika z urzędu. Musisz w sekretariacie właściwego sądu wypełnić specjalny formularz, złożyć pismo oraz dołączyć do niego oświadczenie, opisując swoją sytuację materialną (zaświadczenie o dochodach, liczba osób na utrzymaniu, itp.). Na ich podstawie sąd orzeknie, czy naprawdę sytuacja nie pozwala na wynajęcie fachowca i czy przyzna go z urzędu. Jeśli decyzja będzie pozytywna, to w sprawie cywilnej okręgowa rada adwokacka lub izby radców prawnych wyznaczy konkretnego adwokata lub radcę prawnego. Warto też wiedzieć, że na nasz wniosek sąd może zwolnić nas całkowicie lub częściowo z opłat związanych z kosztami sądowymi

Warto wiedzieć

• Adwokatem jest osoba posiadająca wyższe wykształcenie prawnicze. Musi też ukończyć trzyletnie szkolenie aplikanckie, pozytywnie zaliczyć egzamin, uzyskać wpis na listę adwokatów w okręgowej radzie adwokackiej oraz złożyć ślubowanie. Adwokat pracuje w kancelarii. Zwracamy się do niego „Panie mecenasie”. Obowiązują go ścisłe zasady etyki zawodowej (w tym również tajemnica zawodowa), a także podlega kontroli i nadzorowi organów samorządowych adwokatury. Wykonywanie zawodu reguluje ustawa Prawo o adwokaturze. Każdy adwokat musi posiadać ubezpieczenie cywilne. To ważne, ponieważ gwarantuje ono klientowi odszkodowanie w przypadku, gdyby z jego winy albo błędu został poszkodowany.
• W czasie rozpraw sądowych radca prawny używa jako stroju urzędowego czarnej togi, która przy kołnierzu ma wszyty żabot z ciemnoniebieskiego jedwabiu. Zwracamy się do niego „Panie mecenasie”. Radcowie zorganizowani są w okręgowe izby radców prawnych, nad którymi czuwa Krajowa Izba Radców Prawnych.
• Zadaniem notariusza jest zagwarantowanie bezpieczeństwa obrotu prawnego. Oznacza to, że notariusz czuwa nad należytym zabezpieczeniem praw i interesów wszystkich osób, dla których czynność notarialna może spowodować skutki prawne.