8 stycznia w Katowicach uczczą 49. rocznicę śmierci Zbyszka Cybulskiego [LINIA CZASU]

Justyna Przybytek - Pawlik

W piątek w 49. rocznicę śmierci Zbyszka Cybulskiego w Katowicach odbędą się coroczne uroczystości upamiętniające tragicznie zmarłego aktora. Tradycyjnie już rozpoczną je spotkania i pokazy w sali jego imienia w domu kultury w Kostuchnie, by następnie przenieść się na cmentarz przy ulicy Sienkiewicza, gdzie aktor został pochowany.

Od lat organizatorką obchodów jest Krystyna Mitręga związana z MDK Południe. Jak sama przyznaje fanka Cybulskiego w roli Maćka z filmu Andrzeja Wajdy „Popiół i diament”. O godne upamiętnienie aktora w Katowicach apelowała od kilkudziesięciu lat. Pisała i alarmowała już pod koniec lat 70. do „Polityki”, „Kultury” i śląskiej „Panoramy”. W tej ostatnie przedruk jej listu ukazał się w 1977 roku. Podnosiła, że w dziesiątą rocznicę śmierci tak ważnej postaci dla polskiej kultury, grób Cybulskiego na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza tonie w zapomnieniu, pęka i zapada się.

Cybulskim interesować zaczęła się, gdy przez przypadek natknęła się na kondukt żałobny, który przechodził ulicami Katowic, aby pożegnać zmarłego.

- Studiowałam wtedy filologię polską w Katowicach. W którejś z przerw między zajęciami pędziłam z uczelni na ulicę Bankową, gdzie była studencka stołówka i zobaczyłam te tłumy ludzi na ulicy Wita Stwosza. Wcześniej coś tam słyszałam o aktorze, ale dopiero wówczas dotknęła mnie ta historia. Zaczęłam wyszukiwać informacje, grzebać, wykupywać książki. W końcu poszłam także zobaczyć grób, ale oczywiście nie można go było znaleźć, bo nawet napisu „aktor” na nim nie umieszczono - wspomina.

O zainteresowanie się grobem, ale też uczczeniem pamięci Cybulskiego w Katowicach apelowała przez lata, bezskutecznie.

- Długo nic się nie działo, ale to był proces - opowiada. Proces wieloletni, który jednak poskutkował oficjalnymi obchodami w rocznicę śmierci aktora, ale też odnowieniem jego grobu, nazwaniem sali w domu kultury imieniem aktora, czy w końcu umieszczeniem jego płaskorzeźby w Galerii Artystycznej przy placu Grunwaldzkim. To, oraz krótka ulica jego imienia w Starej Ligocie, to jedyne ślady po Cybulskim w Katowicach. Nieliczne, biorąc pod uwagę, że tu jest jego grób. O pamięć Mitręga walczy nadal, co roku, gdy 8 stycznia organizuje uroczystości i na cmentarzu, i w domu kultury. Tak od kilkunastu lat. Zaprasza ludzi znanych, związanych z kulturą, ale też młodzież z katowickich szkół i co roku cmentarz odwiedzają tłumy.

- Zbyszek jest esencją tego wszystkiego, o czym marzymy. To on w roli Maćka najdoskonalej przedstawił nasze polskie rozdarcie. Utożsamia wartości ponadczasowe. A młodzież? Też jest rozdarta, też chcą Polski czarno - białej, w której wiadomo, co jest dobre a co złe - dodaje.

Dziś w MDK w Kostuchnie uroczystości rozpoczną się o godz. 10., wykłady wygłoszą tu prof. Krystyna Doktorowicz,o swoich fascynacjach aktorem opowiedzą uczniowie LO im. Wańkowicza, zostanie tu też wyświetlony dokument „Katowice Zbyszka Cybulskiego” Wojciecha Sarnowicza oraz fragmenty „Zbyszka” w reżyserii Jana Laskowskiego. O godz. 12.15 zebrani autokarem przejadą na ulicę Sienkiewicza. Tu nad grobem Cybulskiego o godz. 13. zostanie odegrany utwór „Cisza”, zostaną złożone znicze i kwiaty oraz odprawiona modlitwa.

Zobacz na linii czasu filmy, w których zagrał Zbyszek Cybulski